Để giảm tử vong do uốn ván sơ sinh: Nâng cao kiến thức cho người mẹ

3 tháng đầu năm 2017, toàn tỉnh ghi nhận 4 trường hợp trẻ tử vong do uốn ván sơ sinh. Theo kết quả điều tra của ngành Y tế, tất cả những trường hợp này đều sinh tại nhà, không có sự hỗ trợ của cán bộ y tế. Đặc biệt, các bà mẹ không tiêm vắc xin phòng bệnh uốn ván và kiến thức về chăm sóc sức khỏe khi mang thai còn nhiều hạn chế...

Con đầu lòng của chị H’Ngọc Byă (19 tuổi, ở buôn Yang Reh, xã Yang Reh, huyện Krông Bông) mới chào đời được 6 ngày đã phải nhập viện vì bị uốn ván sơ sinh. Dẫu nhà chỉ cách Trạm Y tế xã Yang Reh hơn 1 km nhưng suốt quá trình mang thai, chị H’Ngọc chưa một lần đến trạm để tư vấn sức khỏe nên cũng chẳng hề biết phụ nữ có thai phải tiêm vắc xin phòng bệnh uốn ván. Đã vậy, đến ngày chuyển dạ, chị lại chọn sinh ở nhà để mẹ chồng đỡ đẻ và cắt rốn bằng dao lam.

Tương tự, gia đình chị H’Mân Bđáp (37 tuổi, ở buôn Rung, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana) cũng cách trạm y tế chưa đầy 1 km, song cả 4 lần sinh nở, chị đều sinh tại nhà, không có sự hỗ trợ của cán bộ y tế và chưa từng tiêm vắc xin phòng bệnh uốn ván. Đầu năm 2017, chị H’Mân sinh con thứ 4, khi chưa đầy một tháng tuổi đứa trẻ đã tử vong vì nhiễm trùng uốn ván sơ sinh. Trước hậu quả đau lòng này, bà H’Vét Bkrông - mẹ chồng chị H’Mân cho rằng, đứa trẻ mất đi là do số phận xui rủi, lâu nay bà vẫn đỡ đẻ cho nhiều trường hợp nhưng không có vấn đề gì xảy ra, những đứa trẻ vẫn lớn lên khỏe mạnh.

Cán bộ Trạm Y tế thị trấn Buôn Trấp (huyện Krông Ana) tuyên truyền về biện pháp phòng chống uốn ván sơ sinh cho phụ nữ ở buôn Rung.

Chị Lại Thị Hạnh, Phó Trạm trưởng Trạm Y tế thị trấn Buôn Trấp cho biết, từ năm 2012 đến nay, toàn thị trấn có 3 trường hợp tử vong do uốn ván sơ sinh và đều tập trung ở 3 buôn đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Thời gian qua, cán bộ và cộng tác viên của trạm vẫn thường đến từng nhà dân để vận động phụ nữ mang thai và trong độ tuổi sinh đẻ đi tiêm vắc xin phòng bệnh uốn ván nhưng tỷ lệ phụ nữ được tiêm đầy đủ vẫn chưa đạt yêu cầu. Lí do là một bộ phận người dân chưa hiểu hết được tầm quan trọng của việc tiêm vắc xin phòng bệnh; đồng thời thói quen sinh con tại nhà, nhất là đối với một số hộ gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn vẫn còn tồn tại.

Theo thạc sĩ, bác sĩ Lê Đình Nhân, Phó Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu nhi và nhi sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, bên cạnh tình trạng chủ động sinh con tại nhà khiến nguy cơ trẻ mắc uốn ván sơ sinh cao thì trong những hoàn cảnh bị động như bà mẹ chậm nhận biết những dấu hiệu chuyển dạ để đến cơ sở y tế sinh con vẫn thường xảy ra. Trường hợp của chị Phan Thị Thu (36 tuổi, ở buôn Tá, xã Ea Bhốk, huyện Cư Kuin) là một ví dụ. Khi có dấu hiệu chuyển dạ, chị Thu lại tưởng mình bị đau bụng do ăn thức ăn lạ nên đã không đến trạm y tế. Vì vậy, mẹ chồng chị phải đỡ đẻ cho con dâu tại nhà trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh và hậu quả là cháu bé phải nhập viện do nhiễm trùng uốn ván sơ sinh khi được 4 ngày tuổi. Chính vì vậy, để tránh những trường hợp này, phụ nữ mang thai, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa nên khám thai định kì ít nhất 3 tháng một lần và lưu ý thời gian dự sinh để đến cơ sở y tế kịp thời khi có dấu hiệu chuyển dạ.

Uốn ván sơ sinh là một bệnh truyền nhiễm xảy ra ở trẻ sơ sinh, do vi trùng uốn ván tồn tại trong đất, cát, bụi bẩn, phân trâu bò, bàn tay bẩn … gây ra. Vi trùng uốn ván xâm nhập vào cơ thể trẻ sơ sinh qua đường rốn. Khi trẻ vừa sinh ra, nếu dụng cụ cắt rốn hoặc bàn tay người đỡ đẻ không sạch thì vi trùng sẽ theo cuống rốn vào máu, gây bệnh cho trẻ. Thạc sĩ, bác sĩ Lê Đình Nhân cho biết, hơn 90% trẻ bị uốn ván sơ sinh tử vong. Trường hợp sống sót thường để lại di chứng nặng nề như chậm phát triển khả năng vận động, bại não, trẻ có thể sống thực vật, tàn tật suốt đời.

Rõ ràng, uốn ván sơ sinh là bệnh nguy hiểm, gây tử vong cao nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng cách các bà mẹ phải tiêm phòng uốn ván. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít các bà mẹ vẫn còn chủ quan, xem nhẹ việc tiêm phòng này. Theo thống kê chưa đầy đủ của ngành Y tế, hiện có khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản trên địa bàn tỉnh không tiêm phòng uốn ván và vẫn sinh đẻ tại nhà trong điều kiện dễ nhiễm trùng uốn ván. Do đó, để hạn chế các trường hợp mắc và tử vong do uốn ván ở trẻ sơ sinh, thiết nghĩ chính quyền và các ngành chức năng cần phải tăng cường công tác truyền thông, vận động phụ nữ trong độ tuổi mang thai đi tiêm phòng vắc xin uốn ván và nâng cao kiến thức chăm sóc sức khỏe để sản phụ chủ động đến cơ sở y tế khi sinh nở.

 Kim Oanh – Thu Huế