Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô: Đột phá nhưng phải kiểm soát chặt chẽ

Sáng 8/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn trên địa bàn Thủ đô.

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết, các đại biểu cho rằng việc ban hành Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô là cần thiết và phù hợp với chủ trương của Đảng, thẩm quyền của Quốc hội.

Nghị quyết nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, với mục tiêu xây dựng Hà Nội trở thành thành phố “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”; là trung tâm động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; có sức cạnh tranh cao trong khu vực và quốc tế, phấn đấu ngang tầm các thủ đô phát triển trong khu vực.

Quang cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Đại biểu nhấn mạnh, trong bối cảnh Thủ đô đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số giai đoạn 2026 - 2030, yêu cầu về hạ tầng, không gian phát triển, tái thiết đô thị, cải thiện chất lượng sống của người dân… đòi hỏi phải có cơ chế vượt trội, linh hoạt hơn so với khung pháp luật hiện hành.

Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết để “thực hiện thí điểm một số chính sách mới thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội khác với quy định của luật hiện hành” là phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời tạo dư địa thể chế cho Thủ đô phát triển.

Đại biểu chỉ rõ, thời gian qua, không ít dự án quan trọng của Hà Nội triển khai chậm, không đạt tiến độ do vướng mắc về thủ tục đầu tư, quy hoạch chồng chéo, giải phóng mặt bằng phức tạp, cơ chế huy động và sử dụng nguồn lực còn hạn chế. Nếu tiếp tục áp dụng hoàn toàn các cơ chế thông thường thì rất khó tạo được bước chuyển rõ rệt.

Đại biểu đánh giá dự thảo Nghị quyết có tính đột phá nhưng được thiết kế với cơ chế kiểm soát chặt chẽ. Việc mạnh dạn phân cấp, phân quyền cho chính quyền đô thị sẽ giúp rút ngắn quy trình, nâng cao trách nhiệm, tính chủ động trong tổ chức thực hiện, nhưng vẫn nằm trong khuôn khổ Hiến pháp, pháp luật hiện hành và chịu sự giám sát của Quốc hội, Chính phủ.

Đại biểu tham dự phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Nghị quyết này không phải là “ưu ái đặc thù” cho Thủ đô, mà là cơ chế thí điểm có giới hạn, nhằm giúp Hà Nội hoàn thành tốt hơn vai trò trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, đồng thời là trung tâm lớn về văn hóa, kinh tế, khoa học công nghệ, giáo dục - đào tạo của cả nước.

Để Nghị quyết được triển khai hiệu quả, các đại biểu đề nghị tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và thành phố trong quá trình thực hiện, nhất là với các dự án có tác động liên vùng, liên ngành; đồng thời chú trọng đối thoại, công khai thông tin, truyền thông sớm và đầy đủ đến người dân để tạo sự đồng thuận, chia sẻ ngay từ đầu. Quá trình thí điểm phải được theo dõi, đánh giá thường xuyên, kịp thời điều chỉnh những bất cập phát sinh, đúng tinh thần “thí điểm có kiểm soát”.

Đại biểu lưu ý, nếu các cơ chế, chính sách đặc thù được thực hiện đúng đối tượng, đúng mục đích, công khai, minh bạch, bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân, Nhà nước và doanh nghiệp, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm, thì đây sẽ là hành lang pháp lý quan trọng, tạo thuận lợi, tăng tính chủ động, linh hoạt cho Hà Nội từng bước tháo gỡ các điểm nghẽn, tạo động lực mới cho phát triển trong 5 năm tới.

Tuy nhiên, để phòng ngừa rủi ro, các đại biểu đề nghị Chính phủ và thành phố Hà Nội phải đánh giá kỹ tác động của từng cơ chế, chính sách đối với các giai tầng xã hội, lường trước những kẽ hở có thể phát sinh tiêu cực, tham nhũng để có biện pháp kiểm soát. Cần xác định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, đặc biệt là người đứng đầu, trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai và thanh tra, kiểm tra việc thực hiện; đồng thời quy định trình tự, thủ tục chặt chẽ, bảo đảm kiểm soát nguồn lực, xử lý nghiêm mọi hành vi trục lợi chính sách, gây thiệt hại cho Nhà nước và người dân…

Lan Anh (tổng hợp)