Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Giữ bí mật công nghệ để không đánh mất cơ hội tồn tại của doanh nghiệp

Chiều 21/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phá sản (sửa đổi).

Đóng góp ý kiến thảo luận, các đại biểu nhận định, sau 10 năm thi hành, Luật Phá sản năm 2014 bộc lộ nhiều bất cập, nhất là trong thủ tục phục hồi và giải quyết phá sản. Vấn đề nổi cộm là thời gian xử lý kéo dài quá lâu, có vụ việc 10 năm, thậm chí 16 năm vẫn chưa hoàn tất thi hành, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh và quyền lợi của các chủ thể liên quan.

Đại biểu bày tỏ sự nhất trí cao với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Phá sản 2014, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến việc hoàn thiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Thẩm phán trong quá trình giải quyết vụ việc phục hồi, phá sản.

Theo đại biểu, dự thảo Luật đã có bước điều chỉnh quan trọng khi chuyển nhiệm vụ của Thẩm phán từ chỗ trực tiếp xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ sang vai trò hướng dẫn, yêu cầu người tham gia thủ tục phục hồi, phá sản cùng các cơ quan, tổ chức liên quan thu thập, giao nộp, cung cấp tài liệu, chứng cứ. Quy định này được đánh giá là phù hợp với tinh thần mới về thu thập chứng cứ theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, theo đó trách nhiệm thu thập bằng chứng thuộc về các bên liên quan, không phải Tòa án.

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường. Ảnh: quochoi.vn

Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý, cùng với thay đổi này, cần được làm rõ hơn vai trò của Thẩm phán. Thủ tục phá sản, nhất là thủ tục phục hồi, có tính chất phức tạp, đặc thù rất lớn. Trong bối cảnh thực tiễn đã có nhiều vụ phá sản kéo dài hơn 10 năm, câu hỏi đặt ra là: nếu Tòa án không trực tiếp thu thập chứng cứ thì liệu có ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát, thúc đẩy tiến trình giải quyết vụ việc hay không. Đây là nội dung cần được tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện trong quá trình xây dựng Luật để vừa bảo đảm tính tiến bộ trong tố tụng, vừa nâng cao hiệu quả, rút ngắn thời gian giải quyết phá sản.

Thảo luận về thủ tục phục hồi doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản, các đại biểu dành nhiều thời gian phân tích vai trò của Quản tài viên và doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản - những chủ thể trực tiếp tham gia quản lý, xây dựng và tổ chức thực hiện phương án phục hồi.

Một số ý kiến cho rằng, dự thảo Luật mới chỉ quy định trách nhiệm của Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản trong việc tiến hành hoà giải theo đề nghị của doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ nợ, người tham gia thủ tục phục hồi phá sản, nhưng chưa quy định cụ thể về nguyên tắc, trình tự, thủ tục hoà giải.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo bổ sung rõ hơn các quy định này để hoạt động hoà giải thực sự trở thành công cụ hiệu quả trong thương lượng, tháo gỡ bế tắc, giúp doanh nghiệp có cơ hội phục hồi thay vì đi đến phá sản.

Đoàn Chủ toạ tại phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Liên quan đến việc chỉ định, thay đổi Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản, các đại biểu đồng tình với chủ trương bổ sung quy định căn cứ vào chuyên môn của Quản tài viên để lựa chọn, chỉ định phù hợp với tính chất, quy mô, mức độ phức tạp của doanh nghiệp đang lâm vào tình trạng phá sản. Việc lựa chọn đúng Quản tài viên được đánh giá là yếu tố rất quan trọng, quyết định vụ việc phá sản có được tiến hành hiệu quả, rút ngắn thời gian hay tiếp tục kéo dài, gây lãng phí nguồn lực.

Tuy vậy, đối với đề xuất bổ sung tiêu chí “kinh nghiệm” của Quản tài viên làm căn cứ chỉ định, một số ý kiến băn khoăn vì cho rằng đây là khái niệm khó lượng hoá, thiếu tiêu chí cụ thể, dễ dẫn đến cách hiểu, cách áp dụng khác nhau.

Giải trình làm rõ thêm một số nội dung đại biểu quan tâm, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh sự cần thiết phải quy định tiêu chí kinh nghiệm của Quản tài viên. Theo Chánh án, trên thực tiễn, hầu như không có vụ phá sản nào giống vụ nào, tính phức tạp của các vụ việc là rất lớn, đòi hỏi Quản tài viên phải là người “rất có kinh nghiệm”. Nếu không có đánh giá về kinh nghiệm, rất khó bảo đảm chất lượng giải quyết vụ việc, nhất là trong các vụ phục hồi, nơi các giải pháp đòi hỏi chuyên môn sâu và năng lực điều hành thực tế cao.

Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng giải trình ý kiến đại biểu nêu. Ảnh: quochoi.vn

Vì vậy, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng đề nghị giữ quy định về tiêu chí kinh nghiệm, đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của Thẩm phán trong quá trình lựa chọn, chỉ định Quản tài viên. Thẩm phán phải cân nhắc, đánh giá được Quản tài viên có đủ kinh nghiệm, năng lực để giải quyết vụ việc một cách phù hợp, hiệu quả hay không và chịu trách nhiệm đối với quyết định của mình.

Một nội dung khác cũng được nhiều đại biểu quan tâm là phạm vi cung cấp thông tin trong quá trình phục hồi, phá sản, đặc biệt liên quan đến bí mật nghề nghiệp, bí mật công nghệ của doanh nghiệp.

Giải trình về vấn đề này, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh nguyên tắc bảo mật, nêu rõ: về nguyên tắc, chỉ cung cấp thông tin cho những người có yêu cầu theo quy định; ngoài bí mật đời tư, thì bí mật nghề nghiệp, nhất là bí mật công nghệ là “không được cung cấp”.

Theo Chánh án, đây là thông lệ quốc tế và cần phải được quán triệt trong quá trình xây dựng và thi hành Luật, bởi “mỗi một bí mật công nghệ chính là quyết định vận mệnh của doanh nghiệp” trong giai đoạn tái cấu trúc hoặc phục hồi. Nếu để lộ các bí mật này trong thời điểm doanh nghiệp đang ở tình thế mong manh, khả năng cạnh tranh và cơ hội tồn tại của doanh nghiệp có thể bị tước bỏ.

Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu, nghiên cứu bổ sung chi tiết hơn về nguyên tắc và cơ chế bảo đảm bí mật nghề nghiệp, bí mật công nghệ trong quá trình hướng dẫn thi hành Luật Phá sản (sửa đổi), nếu được Quốc hội thông qua, góp phần tạo dựng môi trường pháp lý an toàn, minh bạch, nhưng vẫn bảo vệ được “vùng lõi” chiến lược của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường.

Lan Anh (tổng hợp)