Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Đề xuất đầu tư hơn 125.000 tỷ đồng nâng cao tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng sống của Nhân dân

Sáng 25/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ X, Quốc hội xem xét, đánh giá về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

Với tổng vốn dự kiến hơn 125.000 tỷ đồng, Chương trình được kỳ vọng sẽ tạo ra bước đột phá trong việc xây dựng một quốc gia khỏe mạnh, thịnh vượng trong thập kỷ tới.

Trình bày Tờ trình tóm tắt, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ, mục tiêu chung của chương trình là nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của Nhân dân. Chương trình hướng đến việc bảo đảm mọi người dân đều được quản lý và chăm sóc sức khỏe ban đầu với chất lượng tốt, đồng thời khuyến khích người dân chủ động tự chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho bản thân.

Chương trình cũng tập trung vào việc hạn chế bệnh tật, phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở. Bên cạnh lĩnh vực y tế, Chương trình còn đặc biệt chú trọng giải quyết các vấn đề dân số ưu tiên, chủ động thích ứng với tình trạng già hóa dân số, nâng cao chất lượng dân số; tăng cường chăm sóc cho các nhóm yếu thế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, thịnh vượng.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày tóm tắt tờ trình. Ảnh: quochoi.vn

Chương trình đề ra 10 mục tiêu cụ thể với các mốc thời gian rõ ràng, tạo cơ sở để kiểm tra và giám sát.

Về năng lực y tế cơ sở và chuyển đổi số, Chính phủ cam kết đến năm 2030, sẽ có 90% xã, phường đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã, và con số này sẽ được nâng lên 95% vào năm 2035. Đồng thời, để hiện đại hóa hệ thống quản lý sức khỏe, mục tiêu là đến năm 2030, 100% người dân sẽ được lập sổ sức khỏe điện tử và quản lý sức khỏe theo vòng đời, và chỉ tiêu này được duy trì đến năm 2035.

Song song với đó, 100% Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) các tỉnh, thành phố sẽ đủ năng lực xét nghiệm tác nhân, kháng nguyên, kháng thể các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, chất lượng nước sạch và vệ sinh trường học vào năm 2030.

Trong lĩnh vực phòng bệnh và điều trị bệnh không lây nhiễm, Chương trình đặt ra mục tiêu đầy thách thức: đến năm 2030, 100% trạm y tế xã, phường trên toàn quốc sẽ triển khai thực hiện dự phòng, quản lý, điều trị một số bệnh không lây nhiễm đầy đủ theo quy trình được hướng dẫn và duy trì đến năm 2035.

Về mặt dinh dưỡng và tầm vóc, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trẻ em dưới 5 tuổi được đặt mục tiêu giảm xuống dưới 15% vào năm 2030 và tiếp tục giảm xuống dưới 13% vào năm 2035.

Đối với công tác thông tin và truyền thông sức khỏe, mục tiêu đến năm 2030, 50% người dân sẽ được tiếp cận với ít nhất 1 kênh thông tin đại chúng chính thống về chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, và đạt 80% vào năm 2035.

Đại biểu tham dự phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Về dân số và phát triển, có ba chỉ tiêu quan trọng được đưa ra. Cụ thể, tỷ suất sinh thô đến năm 2030 được kỳ vọng tăng thêm 0,5‰ so với năm 2025, và tiếp tục tăng thêm 0,5‰ so với năm 2030.

Cùng với đó, công tác tầm soát và sàng lọc trước sinh, sơ sinh được đẩy mạnh: 90% cặp nam, nữ được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn vào năm 2030 (95% vào năm 2035); 70% phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất vào năm 2030 (90% vào 2035); và 90% trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 loại bệnh bẩm sinh phổ biến nhất vào năm 2030 (95% vào 2035).

Về chăm sóc nhóm yếu thế, mục tiêu là số lượng người yếu thế, người dễ bị tổn thương được tiếp cận, sử dụng các dịch vụ tại các cơ sở chăm sóc xã hội đến năm 2030 tăng thêm 70% so với năm 2025 và tăng thêm 90% so với năm 2030.

Chương trình có đối tượng thụ hưởng rộng rãi là toàn bộ người dân Việt Nam, nhưng ưu tiên rõ rệt cho các đối tượng dễ bị tổn thương như người sống ở khu vực khó khăn, miền núi, biên giới, biển đảo; người yếu thế; bà mẹ, trẻ em; người cao tuổi và người có công với cách mạng.

Về nguồn vốn, tổng vốn thực hiện toàn giai đoạn 2026-2035 là 125.478 tỷ đồng. Chương trình được thực hiện trong 10 năm, từ 2026 đến hết 2035, chia làm hai giai đoạn.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh bày tỏ sự tán thành với sự cần thiết xây dựng Chương trình. Ủy ban khẳng định Chương trình là bước đi quan trọng để thể chế hóa chủ trương của Đảng, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, thực hiện tốt công tác dân số và đáp ứng đủ điều kiện quyết định chủ trương đầu tư theo Luật Đầu tư công.

Tuy nhiên, Ủy ban cũng đề nghị nghiên cứu bổ sung người khuyết tật vào nhóm ưu tiên, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết để thuận tiện trong triển khai.

Về tổng vốn thực hiện Chương trình, Ủy ban yêu cầu Chính phủ xác định rõ nguồn vốn và đặc biệt là bảo đảm cân đối vốn hợp lý giữa hai mục tiêu lớn là chăm sóc sức khỏe và dân số và phát triển, bởi mức đầu tư cho các nội dung về dân số hiện chỉ chiếm khoảng 15,5% tổng mức đầu tư giai đoạn 2026-2030.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần đánh giá sát khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương, nhất là đối với các địa phương khó khăn, để có giải pháp bố trí vốn đối ứng phù hợp, và tiếp tục đẩy mạnh huy động các nguồn lực xã hội hóa để giảm áp lực cho ngân sách nhà nước.

Về mục tiêu và các dự án, Ủy ban đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát các mục tiêu và nội dung hoạt động để đảm bảo tính thống nhất, lô-gic theo nguyên tắc quản lý dựa trên kết quả, và thuận lợi cho việc kiểm tra, giám sát. Các giải pháp phải được xây dựng gắn liền với mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể của từng dự án thành phần. Đặc biệt, để tránh dàn trải, lãng phí nguồn lực, cần lựa chọn những nội dung cốt lõi, quan trọng để tập trung đầu tư. 

Ủy ban cũng kiến nghị bổ sung cơ chế đặc thù không yêu cầu phải bố trí vốn đối ứng đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, chưa có khả năng tự cân đối được ngân sách. Cùng với đó, cần quy định rõ trách nhiệm của Bộ Y tế và các địa phương trong quản lý, tổ chức thực hiện Chương trình…

Lan Anh (tổng hợp)