Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội khóa XV: Chất vấn thẳng thắn vấn đề gốc rễ trong lĩnh vực tài chính, giáo dục

Sau 1,5 ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, trách nhiệm cao, sáng 20/6 Quốc hội đã hoàn thành phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ Chín với hai nhóm vấn đề: tài chính và giáo dục.

Tại phiên chất vấn đã có 97 lượt đại biểu phát biểu, 17 lượt đại biểu tranh luận. Cùng tham gia trả lời chất vấn, "chia lửa" với Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Kim Sơn còn có: Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình; Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc; Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng.

Tháo gỡ “rào cản” cho kinh tế tư nhân

Ngay trong phần chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, nhiều đại biểu Quốc hội đã đặt ra loạt vấn đề nổi cộm: tình trạng giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn ì ạch; việc xóa bỏ thuế khoán nhằm hướng tới môi trường kinh doanh minh bạch, đồng bộ giữa các loại hình hộ kinh doanh…

Có đại biểu đã chỉ ra thực tế doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ vẫn khó tiếp cận vốn, đất đai, thủ tục hành chính (TTHC) dù Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách. Một số đại biểu đặt vấn đề: Kinh tế tư nhân được xác định là động lực, vậy vì sao vẫn gặp nhiều rào cản, thậm chí là “rào cản mềm” từ chính những quy định chưa cập nhật, đề nghị Bộ Tài chính cần làm rõ lộ trình xóa bỏ thuế khoán, đánh giá kỹ hiệu quả sử dụng ngân sách trong các chương trình mục tiêu…

Toàn cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Trả lời những câu hỏi trên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, ngành tài chính đang đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách TTHC, đơn giản hóa quy trình thu - chi ngân sách. Thời gian tới, Bộ Tài chính tiếp tục tập trung tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, hiệu quả, tháo gỡ rào cản gia nhập và hoạt động; cùng với đó rà soát, tháo gỡ vướng mắc về đầu tư, đất đai, xây dựng, quy hoạch đối với kinh tế tư nhân; đồng thời sẽ hoàn thiện khung pháp lý về kinh doanh cá thể, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành DN…

Quan tâm, theo dõi phiên chất vấn tại nghị trường Quốc hội, anh Lê Trung Kiên, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại và Dịch vụ Bazan Đỏ cho rằng, các giải pháp mà Bộ Tài chính trình bày trong phiên chất vấn về lĩnh vực đầu tư công, kinh tế tư nhân, các hộ sản xuất, kinh doanh cá thể nhìn chung sát thực tế DN và bối cảnh kinh tế thế giới nhưng mức độ khả thi cần được đánh giá qua giai đoạn triển khai.

Theo anh Kiên, hiện nay DN tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận vốn, đất đai, TTHC. Các gói tín dụng ưu đãi chưa thực sự đi vào thực tiễn và bị phân bổ chậm. Vì vậy, DN kỳ vọng Chính phủ sẽ cải thiện rõ rệt môi trường đầu tư kinh doanh; đơn giản hóa TTHC; đẩy mạnh chuyển đổi số; hỗ trợ đổi mới công nghệ và bảo vệ quyền kinh doanh, đặc biệt đối với DN vừa và nhỏ…

Xây dựng nền giáo dục thực học, thực chất

Lĩnh vực GD-ĐT tiếp tục là chủ đề “nóng” với 43 đại biểu đăng đàn, 12 lượt tranh luận. Những câu hỏi đặt ra xoay quanh nhiều vấn đề bức thiết: làm sao để giáo dục đại học gắn với thị trường lao động? giải pháp quản lý tình trạng dạy thêm, học thêm; đuối nước, bạo lực học đường, mất an toàn vệ sinh thực phẩm trong trường học...

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã trả lời các câu hỏi, thậm chí đặt vấn đề “chất vấn ngược” đại biểu với thái độ cầu thị và cam kết cải thiện. Trong đó nhấn mạnh việc xây dựng nền giáo dục thực học, thực chất; hoàn thiện cơ chế tự chủ đại học, phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dạy học, tổ chức 2 buổi/ngày và cải thiện môi trường giáo dục lành mạnh.

Ở góc nhìn của cơ sở đào tạo, ông Nguyễn Phước Cường, Giám đốc cơ sở đào tạo Trường Cao đẳng FPT Polytechnic tại Tây Nguyên đánh giá cao việc Quốc hội yêu cầu giáo dục cao đẳng, đại học phải gắn với nhu cầu nhân lực.

Theo ông Cường, việc tăng cường liên kết giữa nhà trường và DN là hoạt động cực kỳ quan trọng với các trường cao đẳng, đại học. Quá trình liên kết với DN bắt đầu từ việc đổi mới chương trình đào tạo theo chuẩn đầu ra, nhu cầu thực tế hiện tại và xu hướng trong tương lai của DN. Vì vậy DN cần tham gia vào quá trình đào tạo chuyên môn và hỗ trợ các trường đánh giá chất lượng đầu ra. Ngoài ra cần thúc đẩy nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, để các giải pháp này hiệu quả, cần cơ chế giám sát độc lập và minh bạch, tránh tình trạng làm hình thức hoặc chạy theo chỉ tiêu.

Còn bà Lê Thị Thanh Xuân, Giám đốc Sở GD-ĐT Đắk Lắk, trong vai trò đại biểu Quốc hội cũng nhìn nhận việc Quốc hội lựa chọn các nội dung chất vấn lần này đã thể hiện rõ sự quan tâm, theo sát thực tiễn của cử tri và các đại biểu đối với những vấn đề đang đặt ra trong đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực GD-ĐT. Trong phần trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT nắm rất rõ thực trạng của ngành, trả lời thẳng thắn, cụ thể và tập trung vào trọng tâm vấn đề. Nhiều giải pháp cũng đã được đề xuất một cách rõ ràng nhằm tháo gỡ những khó khăn đang tồn tại. Phạm vi nội dung chất vấn rất rộng, bao trùm nhiều vấn đề lớn mà ngành giáo dục cần quan tâm trong thời gian tới.

Bà Xuân cho biết, tại Kỳ họp thứ Chín lần này, Quốc hội cũng đã thông qua Luật Nhà giáo; ngoài ra chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ bậc mầm non đến phổ thông cũng đang được triển khai…, đặc biệt trong buổi làm việc gần đây giữa Tổng Bí thư Tô Lâm với ngành giáo dục, Bộ Chính trị và Trung ương đã định hướng sẽ ban hành Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển GD-ĐT - đây là một chủ trương lớn, cùng với các bước sửa đổi Hiến pháp, sửa đổi Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp và nhiều văn bản pháp lý liên quan. Và Chính phủ cũng đang ban hành các nghị định mới trong lĩnh vực giáo dục để phù hợp với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Với sự điều chỉnh đồng bộ cả về chính sách và thể chế như vậy, ngành giáo dục sẽ có điều kiện thuận lợi để phát triển bền vững, toàn diện hơn trong thời gian tới...

Lan Anh – Như Quỳnh