Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội khóa XV:

Thúc đẩy công nghiệp công nghệ số phát triển theo hướng bền vững

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Chín, chiều 9/5, Quốc hội xem xét báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số và thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật này.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết: Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số gồm 7 Chương với 57 Điều, quy định về công nghiệp công nghệ số. Luật này không quy định về hoạt động công nghiệp công nghệ số chỉ phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh, hoạt động cơ yếu để bảo vệ thông tin bí mật nhà nước. Luật này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước tham gia hoặc có liên quan đến công nghiệp công nghệ số tại Việt Nam.

Đối với ý kiến bổ sung nguyên tắc quản lý rủi ro, có biện pháp bảo đảm để thúc đẩy, phát triển, ứng dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) trong các ngành, lĩnh vực và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết; có quy định về sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm sử dụng AI, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) thấy rằng, dự thảo luật đã quy định về AI theo hướng thúc đẩy nghiên cứu, phát triển, ứng dụng AI vào cuộc sống; quản lý rủi ro và lấy con người làm trung tâm; quy định quản lý đối với hệ thống AI rủi ro cao, hệ thống tác động lớn và không đặt yêu cầu quản lý đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo không rủi ro cao và giao Chính phủ quy định chi tiết phù hợp thực tiễn quản lý ngành, lĩnh vực.

Quang cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Nguyên tắc quản lý rủi ro này được xây dựng trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế và phù hợp thực tiễn Việt Nam. Đồng thời, dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về Chiến lược nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI nhằm thúc đẩy, phát triển và ứng dụng AI hiệu quả, bền vững và có trách nhiệm trong các ngành, lĩnh vực.

Về ý kiến đề nghị cần có quy định về sở hữu trí tuệ đối với AI, UBTVQH nhận thấy pháp luật về sở hữu trí tuệ của Việt Nam quy định quyền sở hữu trí tuệ chỉ có thể thuộc về tổ chức, cá nhân (con người) sở hữu hoặc trực tiếp sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm, sáng chế,… chứ không áp dụng đối với AI.

Hiện nay, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và nhiều quốc gia vẫn đang tiếp tục nghiên cứu vấn đề về quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm do AI tạo ra, chưa chính thức luật hóa hoặc đưa vào các công ước quốc tế. Do đó, UBTVQH sẽ chỉ đạo nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy định về vấn đề nêu trên trong Luật Sở hữu trí tuệ vào thời điểm phù hợp.

Đại biểu tham dự phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã quy định cụ thể hơn một số nội dung cốt lõi trong quản lý nhà nước về tài sản số và giao Chính phủ quy định chi tiết về thẩm quyền, quản lý đối với tài sản số trong lĩnh vực chuyên ngành phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Để bảo đảm tính thống nhất của các quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, UBTVQH đã chỉ đạo nghiên cứu tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội và chỉnh lý Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo hướng quy định khung chung về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát tại. Trên cơ sở các quy định khung này, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ số sẽ được quy định cụ thể, chi tiết hơn, bảo đảm thống nhất.

Đóng góp ý kiến tại phiên thảo luận, các đại biểu cơ bản đồng tình với dự thảo luật; đồng thời đánh giá cao việc dự thảo Luật dành riêng một mục để quy định về phát triển bền vững. Đại biểu cho rằng, các nội dung đã thể hiện sự quan tâm đúng mức đến việc giảm thiểu tác động môi trường, phù hợp với các quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, theo đại biểu, cần bổ sung chính sách vượt trội hơn, khuyến khích đầu tư công nghệ xanh và đẩy nhanh thu hồi, xử lý thiết bị công nghệ hết hạn sử dụng để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành nội dung phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Về quản lý nhà nước về công nghiệp công nghệ số, theo đại biểu, tại điểm f khoản 1 Điều 5 của dự thảo luật quy định “cấp, tạm đình chỉ, đình chỉ, thu hồi các loại giấy phép, giấy chứng nhận về công nghiệp công nghệ số”.

Đại biểu cho rằng, cần ghi cụ thể hơn tại dự thảo của luật hoặc giao cho Chính phủ quy định trường hợp nào tạm đình chỉ giấy phép, giấy chứng nhận về công nghiệp công nghệ số; trường hợp nào đình chỉ giấy phép, giấy chứng nhận về công nghiệp công nghệ số. Thời hạn tạm đình chỉ, đỉnh chỉ là bao nhiêu lâu cũng cần làm rõ. Trường hợp nào là thu hồi các loại giấy phép, giấy chứng nhận về công nghiệp công nghệ số.

Đối với điểm b, khoản 2 của dự thảo Luật quy định Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về công nghiệp công nghệ số, đại biểu cũng để nghị cần cụ thể, đầy đủ trách nhiệm đối với Bộ Khoa học và Công nghệ về công nghiệp công nghệ số; có thể giao cho Chính phủ quy định chi tiết khoản 1 và khoản 2 điều này.

Các ý kiến thảo luận cũng cho thấy sự đồng thuận cao trong việc thúc đẩy công nghiệp công nghệ số phát triển theo hướng bền vững, không chỉ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mà còn góp phần bảo vệ môi trường sống và sức khỏe cộng đồng. Đây là cơ sở quan trọng để hoàn thiện và sớm đưa luật vào thực tiễn.

Lan Anh (tổng hợp)