Hỏi - đáp về Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật nuôi con nuôi

1. Tôi nghe nói Luật Nuôi con nuôi năm 2010 đã có văn bản hướng dẫn thi hành, xin luật gia cho biết đôi điều về văn bản này?
Hiện Luật Nuôi con nuôi đã có một văn bản hướng dẫn thi hành, đó là Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21-3-2011 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật  Nuôi con nuôi – có hiệu lực thi hành từ ngày 8-5-2011. Nghị định này có một số điểm rất đáng lưu ý như: thẩm quyền đăng ký nuôi con nuôi; việc nhận đích danh trẻ em khuyết tật, trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo làm con nuôi; một số thủ tục giải quyết việc nuôi con nuôi; lệ phí nuôi con nuôi…

2. Tôi muốn nhận nuôi con nuôi trong nước nhưng không rõ phải đến đăng ký tại UBND xã, phường, thị trấn nơi thường trú của tôi hay của nơi cháu bé tôi định nhận làm con nuôi?
Chúng tôi xin nêu quy định pháp luật (Khoản 1 Điều 2 Nghị định số 19/2011/NĐ-CP) để bạn xác định xem mình thuộc trường hợp nào sau đây:
- Nếu là trường hợp đặc biệt (cha dượng hoặc mẹ kế nhận con riêng của vợ hoặc chồng làm con nuôi; cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi hoặc có sự thỏa thuận giữa người nhận con nuôi với cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ của trẻ em được nhận làm con nuôi) thì bạn phải đến đăng ký việc nuôi con nuôi tại UBND xã, phường, thị trấn (UBND cấp xã) nơi bạn thường trú.
- Nếu bạn định nhận trẻ em bị bỏ rơi thì tùy thuộc vào việc cháu bé đó đã được chuyển vào cơ sở nuôi dưỡng hay chưa. Nếu cháu bé đó chưa chuyển vào cơ sở nuôi dưỡng thì bạn phải đến đăng ký tại UBND cấp xã nơi lập biên bản xác nhận tình trạng trẻ em bị bỏ rơi; trường hợp trẻ em đó đã được chuyển vào cơ sở nuôi dưỡng thì bạn phải đến đăng ký tại UBND cấp xã nơi có trụ sở của cơ sở nuôi dưỡng trẻ em đó.
- Còn nếu không thuộc hai trường hợp trên, bạn phải đến đăng ký việc nuôi con nuôi tại UBND cấp xã nơi thường trú của cháu bé bạn định nhận làm con nuôi.

3. Vậy người nước ngoài, người Việt Nam đã định cư tại nước ngoài muốn nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi thì phải đến đăng ký việc nuôi con nuôi tại cơ quan nào?
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 2 Nghị định thì họ phải đến đăng ký tại UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (UBND cấp tỉnh) nơi trẻ em được nhận làm con nuôi thường trú. Trường hợp em bé đó đang sống tại cơ sở nuôi dưỡng thì họ phải đến đăng ký tại UBND cấp tỉnh, nơi có trụ sở của cơ sở nuôi dưỡng em bé đó.

4. Đề nghị luật gia cho biết việc nhận làm con nuôi đích danh đối với trẻ em khuyết tật hoặc mắc bệnh hiểm nghèo được quy định ra sao?
Tại Khoản 1 Điều 3 Nghị định thì: Những trẻ em khuyết tật hoặc mắc bệnh hiểm nghèo được người nước ngoài thường trú ở nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận làm con nuôi đích danh gồm: Trẻ em bị sứt môi hở hàm ếch; bị mù một hoặc cả hai mắt; bị câm, điếc; bị khoèo chân, tay; không có ngón hoặc bàn chân, tay; nhiễm HIV; mắc các bệnh về tim; bị thoát vị rốn, bẹn, bụng; không có hậu môn hoặc bộ phận sinh dục; bị các bệnh về máu; mắc bệnh cần điều trị cả đời; bị khuyết tật khác hoặc mắc bệnh hiểm nghèo khác mà cơ hội được nhận làm con nuôi bị hạn chế.
Các trường hợp này sẽ được miễn thủ tục thông báo tìm gia đình thay thế và thủ tục giới thiệu trẻ em làm con nuôi theo quy định của pháp luật.

5. Các giấy tờ về lý lịch tư pháp; chứng nhận sức khỏe; xác nhận hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế…. của người nhận con nuôi có giá trị sử dụng trong bao lâu?
- Nếu của người nhận con nuôi trong nước: các giấy tờ này có giá trị sử dụng trong thời hạn 6 tháng, kể từ ngày được cấp đến ngày nộp hồ sơ.
- Nếu của người nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài: các giấy tờ này có giá trị sử dụng trong thời hạn 12 tháng, kể từ ngày được cấp đến ngày nộp hồ sơ.

(Còn nữa)