Xã Dang Kang nỗ lực “xóa” tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

Tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống từ lâu đã gây ra nhiều hệ lụy đối với sức khỏe bà mẹ, trẻ em, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng dân số tại các khu vực đồng bào dân tộc thiểu số. Chính vì vậy, trong thời gian vừa qua, chính quyền, các ngành, các cấp trên địa bàn xã Dang Kang đã nỗ lực thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu tình trạng này.

Những câu chuyện buồn

Sinh năm 2007, khi chưa tròn 16 tuổi, H’Chin Byă ở buôn Cư Păm (xã Dang Kang) đã nghỉ học để kết hôn với một người cùng buôn. Gia đình vốn là hộ nghèo, cuộc sống đã khó khăn, 2 vợ chồng H’Chin còn chưa học hết cấp 3, chưa tự lo được cho cuộc sống của mình lại sinh 2 đứa con nhỏ liên tiếp trong hai năm nên cuộc sống càng thêm nghèo khó. Không đủ lo chi phí cho gia đình, hai vợ chồng H’Chin phải gửi con nhỏ ở nhà với ông bà ngoại để đi làm thuê, làm mướn.

Theo ông Y Tloi Niê, Buôn trưởng buôn Cư Păm, những năm gần đây tình trạng hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn buôn hầu như không còn nữa. Còn việc tảo hôn cũng đã giảm nhiều so với trước kia. Tuy nhiên vẫn còn một số trường hợp đặc biệt vẫn kết hôn trước tuổi, chủ yếu là phụ nữ.

Trưởng trạm Y tế xã Dang Kang thường xuyên tuyên truyền cho người dân về hậu quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Ông Huỳnh Tấn Hạnh, Trưởng trạm Y tế xã Dang Kang cho biết, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống gây ra nhiều hậu quả. Trước hết là vi phạm pháp luật, ảnh hưởng sức khỏe sinh sản. Về lâu dài, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống dẫn đến tình trạng thoái hóa giống nòi. Việc kết hôn sớm khi cơ thể người mẹ chưa phát triển hoàn thiện, thiếu hiểu biết, thiếu kinh nghiệm, chưa sẵn sàng tâm lý mang thai và sinh con sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người mẹ và sự phát triển bình thường của trẻ, tăng tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng, thấp còi, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dân số.

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên có cả khách quan và chủ quan. Song phần lớn là do phong tục, tập quán, trình độ dân trí không đồng đều, điều kiện kinh tế của người dân khó khăn, không đủ chi phí cho con đến trường, dẫn đến tình trạng bỏ học, không có việc làm đã tạo tâm lý trong một bộ phận thanh thiếu niên lấy vợ, lấy chồng sớm.

Thêm vào đó là sự can thiệp thiếu mạnh mẽ, thiếu kiên quyết từ phía chính quyền địa phương trong việc áp dụng chế tài xử phạt đối với trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống xảy ra trên địa bàn; nhiều địa phương còn chưa chủ động, tích cực trong công tác tuyên truyền, vận động... Cùng với đó, mặt trái của mạng xã hội tác động, khiến trẻ vị thành niên có quan hệ yêu đương nam nữ sớm, mang thai ngoài ý muốn dẫn đến tảo hôn.

Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Thực hiện Tiểu dự án 9.2 về "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi" thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I, từ năm 2021 đến năm 2025, các cấp, các ngành và các buôn trên địa bàn xã Dang Kang đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai kịp thời, đồng bộ nhiều giải pháp.

Tình trạng tảo hôn thường diễn ra ở các buôn dân tộc thiểu số trên địa bàn xã Dang Kang.

Ông Trần Thế Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Dang Kang chia sẻ, để xóa bỏ hoàn toàn tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cần một quá trình dài và nỗ lực đồng bộ từ chính quyền đến người dân. Trước hết cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, các cấp, các ngành và cán bộ, đảng viên, tranh thủ sự vào cuộc của các già làng, trưởng bản, người có uy tín, trưởng dòng họ trong việc thực hiện công tác tuyên truyền, giáo dục, ngăn ngừa, giảm thiểu tảo hôn.

Đưa các quy định của pháp luật về tuổi kết hôn, đăng ký kết hôn, cam kết không tảo hôn, thực hiện đăng ký kết hôn, đăng ký khai sinh theo đúng quy định... vào hương ước, quy ước thôn, buôn, tiêu chuẩn xếp loại gia đình văn hóa, thôn, bản văn hóa. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình, để con cái chưa đủ tuổi kết hôn, nhất là cán bộ, đảng viên.

Ngành y tế xã cũng đã phối hợp với các hội, đoàn thể, ban tự quản các buôn đẩy mạnh công tác truyền thông về sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân , trao đổi và cung cấp các thông tin về chăm sóc sức khỏe sinh sản, nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; tuyên truyền về giới tính, sức khỏe sinh sản tại các trường học trên địa bàn... Đồng thời, tập trung vận động, tuyên truyền, quản lý, kiểm tra, phát hiện, ngăn ngừa các trường hợp vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình.

Công tác tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được xã Dang Kang chú trọng triển khai.

Với sự vào cuộc tích cực của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi của xã Dang Kang đang có xu hướng giảm. Theo báo cáo của Phòng Văn hóa xã, ba năm gần đây trên địa bàn xã không còn tình trạng hôn nhân cận huyết thống và đến năm 2025, không còn tình trạng tảo hôn.

Giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống xét đến cùng vẫn phụ thuộc vào ý thức từ mỗi người dân. Tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tạo ra những hệ lụy xấu mà còn là hành vi vi phạm pháp luật. Hơn lúc nào hết, mỗi người dân cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm xã hội trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về hôn nhân gia đình, góp phần bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng dân số.

Khả Lê