Căng thẳng Nga – Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục leo thang

Theo AFP và Reuters, ngày 27-11, Nga tuyên bố sẽ ngừng chế độ miễn thị thực cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ từ tháng 1 tới, động thái diễn ra trong bối cảnh Moskva đang tiến hành các biện pháp trả đũa vụ Ankara bắn hạ máy bay ném bom Su-24 của Nga.

Trả lời báo giới sau khi hội đàm với người đồng cấp Syria Walid Muallem tại Moskva, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói: "Quyết định ngừng chế độ miễn thị thực cho Thổ Nhĩ Kỳ đã được đưa ra và sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2016”. Cũng theo ông Lavrov, Moskva hoài nghi về ý định chiến đấu chống khủng bố của Thổ Nhĩ Kỳ. Ông tuyên bố: “Chúng tôi đang có ngày càng nhiều câu hỏi về cam kết thực sự của nước này trong việc loại trừ khủng bố".

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã ký thỏa thuận bãi bỏ cơ chế thị thực giữa 2 nước hồi tháng 10-2010 để thúc đẩy du lịch. Sau vụ Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay chiến đấu của Nga, Bộ Ngoại giao Nga đã khuyến cáo công dân Nga nên hủy các chuyến đi tới Thổ Nhĩ Kỳ vì lý do an ninh.

Một điểm du lịch của Thổ Nhĩ Kỳ. (Nguồn: Getty Images)

Cơ quan Du lịch Liên bang Nga sau đó tuyên bố, việc bán các tua du lịch tới Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là hành vi vi phạm trắng trợn các quy định của Nga. Khoảng 6.000 người Nga đã đặt tour tới Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải thay đổi kế hoạch của họ. Quyết định hủy chế độ miễn thị thực là động thái mới nhất trong các biện pháp đáp trả của Nga đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Quyết định mới này của Nga có thể khiến cho ngành du lịch - một trong những trụ cột của nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ - phải đối mặt với nhiều thách thức bởi Thổ Nhĩ Kỳ là điểm đến nổi tiếng và ưa thích nhất đối với du khách Nga. Trong 9 tháng năm 2015, nước này đã tiếp đón 3,3 triệu lượt khách du lịch Nga, chiếm hơn 10% tổng lượng khách quốc tế tới đất nước bên bờ Địa Trung Hải này. Nga là nơi cung cấp nguồn du khách nước ngoài lớn thứ hai tới Thổ Nhĩ Kỳ, sau Đức.  

Việc khuyến cáo du lịch cũng như quyết định hủy chế độ miễn thị thực sẽ khiến lượng khách du lịch Nga tới Thổ Nhĩ Kỳ trong năm 2016 có thể giảm từ 40% - 45%. Thiệt hại về doanh thu đối với Thổ Nhĩ Kỳ là không hề nhỏ. Theo các số liệu chính thức, chỉ riêng du khách Nga đã mang lại nguồn thu ngoại tệ lên tới 6 tỷ USD/năm cho Thổ Nhĩ Kỳ, chiếm 0,8% GDP của nước này, trong khi giá trị xuất khẩu và các nguồn thu liên quan đến Nga tăng lên 1,4% GDP.

Theo hãng tin Reuters/AFP, cũng trong ngày 27-11, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã cảnh báo Nga chớ "đùa với lửa" trong bất đồng liên quan đến vụ máy bay Nga bị bắn hạ trong quần qua, song khẳng định ông không muốn làm tổn hại quan hệ với Moskva.

Ông Erdogan tuyên bố các chỉ trích của Tổng thống Vladimir Putin về vụ việc là "không thể chấp nhận", đồng thời khẳng định Ankara không hề cố ý bắn hạ máy bay Nga. Ông cũng bày tỏ ý muốn gặp mặt trực tiếp ông Putin vào ngày 30-11 tới. Trong khi đó, cố vấn đối ngoại của Tổng thống Putin, ông Yuri Ushakov cho hay nhà lãnh đạo Nga đã từ chối tiếp xúc với Tổng thống Erdogan vì Ankara không muốn xin lỗi về vụ bắn hạ máy bay.

Còn Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói rằng Ankara đã "vượt qua giới hạn" với hành động này, đồng thời cảnh báo vụ việc có thể làm tổn hại nghiêm trọng lợi ích của Thổ Nhĩ Kỳ. Trong động thái liên quan, Chủ tịch Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga Sergei Naryshkin tuyên bố Moskva có quyền đáp trả hành động của Thổ Nhĩ Kỳ bằng biện pháp quân sự.

Máy bay Nga dội bom xuống khu vực Su-24 bị bắn (Nguồn Sputnik)

Bộ trưởng Nông nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ Faruk Celik cho rằng bất cứ lệnh trừng phạt thương mại nào mà Nga áp đặt đối với nước này sau vụ máy bay Su-24 của Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ sẽ ảnh hưởng nhiều tới người nông dân Nga. Phát biểu trong một cuộc họp báo tại thủ đô Ankara, Bộ trưởng Faruk Celik khẳng định rõ ràng bất cứ lệnh trừng phạt nào cũng sẽ tác động tới người nông dân Nga nhiều hơn người nông dân Thổ Nhĩ Kỳ. Theo ông, hai bên cần phải thật bình tĩnh khi xử lý vấn đề hiện nay và vẫn có nhiều cách để duy trì lợi ích chung của hai nước.

Trước đó, Nga đe dọa sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ sau khi máy bay ném bom Su-24 của nước này bị phi cơ F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ tại khu vực biên giới giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Giới chức Nga cho biết Moskva có thể áp đặt các quy định hạn chế lương thực nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ trong những ngày tới. Hiện Nga cũng đã tăng cường các đợt kiểm tra hàng nông sản từ Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo Bộ trưởng Celik, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa nhận được bất cứ thông báo chính thức nào từ phía Nga về các hoạt động kiểm tra nêu trên. Ông này khẳng định sẽ rất sai lầm nếu để sự căng thẳng hiện nay tác động tới mối quan hệ thương mại và kinh tế giữa hai nước.

Những tranh cãi hiện nay đang tác động tới thỏa thuận mua bán lúa mì giữa hai nước, trong khi Nga là một trong những nước xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới còn Thổ Nhĩ Kỳ là nước nhập khẩu nhiều lúa mì nhất từ Nga.

H.T (Tổng hợp từ TTXVN, VOV)