Nỗ lực ngăn chặn nạn khai thác hải sản hủy diệt ven biển

Nằm ở vùng cửa ngõ biển phía Đông tỉnh Đắk Lắk, Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam (Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Đắk Lắk) được giao nhiệm vụ quản lý địa bàn có mật độ phương tiện đánh bắt thủy sản cao, hoạt động ngư nghiệp sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ vi phạm.

Tính đến nay, trên địa bàn do đồn quản lý có 668 tàu cá các loại, trong đó có 372 tàu hoạt động khai thác vùng ven bờ, 138 tàu vùng lộng và 158 tàu vùng khơi (tàu có chiều dài từ 15 m trở lên). Trong đó, các tàu khai thác ven bờ và vùng lộng chiếm tỷ lệ lớn, là nhóm phương tiện thường xuyên xảy ra vi phạm, nhất là các hành vi khai thác tận diệt như sử dụng kích điện tự chế trong đánh bắt hải sản.

Trước thực trạng đó, Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam đã triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp, bám sát thực tiễn địa bàn, xác định phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, cấp bách và lâu dài.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam kiểm tra chặt chẽ tàu thuyền trước khi xuất bến.

Từ đầu năm 2023 đến nay, đơn vị đã phối hợp tham mưu cho địa phương, các ban ngành, đoàn thể thành lập tổ liên ngành với phương châm “đi từng nhà, rà từng phương tiện” tổ chức trên 1.250 lượt tuyên truyền trực tiếp tại nhà dân và tại các phương tiện trước khi xuất bến, kết hợp duy trì hoạt động 2 tổ cố định, 3 tổ tuần tra kiểm soát lâm thời tại khu vực cảng cá, bến bãi truyền thống, qua đó kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm. Chỉ tính riêng 7 tháng đầu năm 2025, đồn đã phát hiện và xử lý 9 vụ/20 trường hợp vi phạm trong lĩnh vực thủy sản, xử phạt số tiền hơn 52,7 triệu đồng. Số vụ việc vi phạm đã giảm gần 35% so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy hiệu quả của công tác tuyên truyền và ý thức chấp hành của người dân trong tham gia khai thác thủy hải sản đã có sự chuyển biến rõ rệt.

Đồng thời, trong quá trình thực hiện tuần tra, kiểm soát, đơn vị đã kịp thời chấn chỉnh nhắc nhở 96 lượt phương tiện trong và ngoài địa bàn vi phạm các quy định khi hành nghề trên biển, neo đậu sai vị trí, yêu cầu chủ phương tiện khi hành nghề trên biển duy trì thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ…

Từ đầu năm 2025 đến nay, đồn đã trực tiếp phát hiện và thu giữ 12 bộ kích điện tự chế, xử lý nghiêm các chủ phương tiện vi phạm. Nhiều vụ việc được xử lý kịp thời nhờ vào công tác tuần tra độc lập và kiểm soát chéo với các lực lượng chức năng tại cảng cá truyền thống. Điển hình, từ ngày 1/8 đến ngày 4/8 tổ công tác của đồn đã kiểm tra và phát hiện 2 tàu cá ven bờ tàng trữ thiết bị kích điện nguy hiểm, kịp thời ngăn chặn nguy cơ khai thác hủy diệt nguồn lợi thủy sản.

Đối tượng và tang vật tàng trữ vi phạm được Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam kịp thời phát hiện.

Bên cạnh đó, Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam còn tăng cường phối hợp với chính quyền cơ sở, ngành thủy sản và nghiệp đoàn nghề cá, các tổ sản xuất an toàn trên biển để xây dựng “vùng biển an toàn, tàu cá không vi phạm IUU”, vận động ngư dân ký cam kết không vi phạm, tổ chức các lớp tập huấn sử dụng thiết bị giám sát hành trình và ghi chép nhật ký đánh bắt đúng quy định.

Dù vậy, công tác chống khai thác IUU vẫn còn không ít khó khăn. Một bộ phận ngư dân, nhất là các tàu nhỏ khai thác gần bờ, vẫn chưa thích nghi với các yêu cầu quản lý hiện đại, ngại đầu tư trang thiết bị, thiếu kiến thức pháp luật, hoặc cố tình đối phó. Địa bàn rộng, phương tiện đông, trong khi lực lượng kiểm soát còn mỏng cũng khiến áp lực đặt lên vai mỗi cán bộ, chiến sĩ rất lớn. Thiếu tá Nguyễn Xuân Long, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam cho biết: “Cái khó nhất hiện nay là phần lớn ngư dân vẫn quen với phương thức đánh bắt truyền thống. Nhiều chủ tàu ngại tiếp cận với công nghệ, còn e dè trong việc chấp hành các quy định mới theo Luật Thủy sản như lắp đặt thiết bị giám sát hành trình hay ghi nhật ký khai thác. Chúng tôi xác định nếu không tuyên truyền tận nơi, đến từng phương tiện, từng hộ dân thì sẽ không thay đổi được thói quen đó. Vì vậy, cán bộ, chiến sĩ phải bám địa bàn, bám bến, bám tàu, hành động từ gốc để giúp dân hiểu và chấp hành đúng pháp luật”.

Ngọc Lân