Khi tấm Huy chương Vàng Olympic có giá 23 tỷ đồng

Mới đây, ngành thể thao đã đưa ra mức thưởng kỷ lục cho tấm Huy chương Vàng (HCV) Olympic 2024: 1 triệu USD, tương đương 23 tỷ đồng. Đồng thời, đặt ra mục tiêu thành tích của thể thao Việt Nam (TTVN) ở SEA Games 32 tại Campuchia sắp tới là 100 HCV. Con số đó chỉ bằng một nửa so với thành tích chúng ta đã giành được tại SEA Games 31 trên sân nhà năm ngoái. Những con số trên nói lên điều gì?

1. Kể từ SEA Games 2003 tổ chức tại Việt Nam, đoàn TTVN liên tục nằm trong top 3 và từng dẫn đầu Đông Nam Á tại đại hội thể thao khu vực. Mới đây nhất là SEA Games 31 diễn ra vào tháng 5/2022, chủ nhà Việt Nam “gặt” đến 205 HCV, xếp thứ nhất toàn đoàn. Về nhì là Thái Lan với 95 HCV. Indonesia xếp thứ ba với 69 HCV. Đứng thứ tư là Philippines với số lượng 52 chiếc HCV.

Thế nhưng, chỉ mấy tháng trước đó, thực lực thể thao Đông Nam Á biểu hiện khác hẳn ở Olympic Tokyo 2021. Với thành tích 1 HCV, 2 Huy chương Bạc (HCB) và 1 Huy chương Đồng (HCĐ), Philippines giành vị trí số 1 trên bảng thành tích các đoàn thể thao ở khu vực Đông Nam Á. Nhờ thành tích này, Philippines xếp hạng 49 trên bảng tổng sắp huy chương Olympic Tokyo 2021. Đứng thứ hai ở khu vực Đông Nam Á là Indonesia, với 1 HCV, 1 HCB và 3 HCĐ. Tấm HCB cử tạ do vận động viên Eko Yuli Irawan chinh phục ở hạng cân 61 kg, có sự tranh tài của lực sĩ Thạch Kim Tuấn của Việt Nam. Đoàn thể thao Thái Lan đứng thứ ba khu vực với 1 HCV và 1 HCĐ. Cũng cần phải nhắc thêm, tấm HCV duy nhất của đoàn thể thao xứ sở chùa vàng thuộc về Panipak Wongpattanakit ở môn taekwondo, hạng cân 49 kg của nữ. Wongpattanakit chính là người đã thắng võ sĩ Trương Thị Kim Tuyền của Việt Nam ở vòng tứ kết. Còn đoàn thể thao Việt Nam không có một tấm huy chương nào cả, hay nói cách khác là trắng tay. Đấy là thất bại khó đổ lỗi do dịch bệnh COVID-19, bởi Philippines, Thái Lan, Indonesia và nhiều nước khác cũng chịu ảnh hưởng chung.

Trong bối cảnh đó, việc ngành thể thao mới đây đặt mục tiêu chỉ 100 HCV tại SEA Games 32, làm nhiều người bàn tán hai hướng: mục tiêu phù hợp với thực lực hiện có; một bước chuyển mình về tư duy?

Tại Olympic 2016, Hoàng Xuân Vinh sau khi giành HCV và HCB bắn súng nhận tổng thưởng là 5,4 tỷ đồng.

2. Về hướng đầu, xét về số lượng, dù chỉ tiêu 100 tấm HCV là một bước thụt lùi đáng kinh ngạc nhưng là hợp lý nếu căn cứ vào các kỳ SEA Games gần đó. Tại SEA Games 30 năm 2019, đoàn TTVN đạt 98 HCV (xếp thứ hai). SEA Games 29, xếp thứ ba với 58 HCV; ở SEA Games 28 cũng xếp thứ ba với 73 HCV. Có nghĩa là, cái “ngưỡng” 100 HCV là an toàn với ngành thể thao tại thời điểm hiện nay. Giới hạn đó cũng nói lên sự mơ hồ về cái gọi là tư duy đổi mới. Bởi, đã xác định đi thi đấu SEA Games, phải đưa tất các vận động viên tốt nhất, từ các nội dung Olympic đến các môn mang tính giao lưu thể thao “ngày hội khu vực”. Nước nào đăng cai SEA Games cũng thế, nỗ lực giành huy chương. Điều khác biệt là nhiều nước vẫn luôn thúc đẩy đầu tư, phát triển các vận động viên đỉnh cao để không ảnh hưởng các mục tiêu vĩ mô như ASIAD, Olympic.

Cho dù giải thích thế nào thì việc đoàn TTVN thất bại ở Olympic Tokyo 2021 tiếp tục gióng hồi chuông báo động về tư duy, tầm nhìn, chiến lược phát triển. Không còn con đường nào khác phải “cách mạng” chất lượng các tấm huy chương.

Trong bối cảnh đó, việc mới đây, ngành thể thao phối hợp với các nhà tài trợ treo thưởng cao một cách “đột biến” cho tấm HCV Olympic là một động thái đáng cổ vũ nhiệt thành. Theo đó, vận động viên đoạt HCV Olympic 2024 sẽ được thưởng đến 1 triệu USD (23 tỷ đồng). Đấy là con số có thể làm đổi đời bất cứ vận động viên nào, không ai không phấn khởi để nỗ lực phấn đấu. Tại Olympic 2016, Hoàng Xuân Vinh sau khi giành HCV và HCB bắn súng đã nhận tổng thưởng là 5,4 tỷ đồng. Con số đó chưa là gì so với mức thưởng khủng của vận động viên Thái Lan, Philippines, Indonesia, Singapore ở đấu trường Olympic.

Đã đến lúc, bên cạnh tưởng thưởng xứng đáng, thể thao Việt Nam cần chú trọng nâng cao thành tích các môn thể thao nằm trong hệ thống Olympic, chinh phục các giải thế giới, thay vì chạy theo bệnh thành tích ở SEA Games, Đại hội Thể dục thể thao toàn quốc, Hội khỏe Phù Đổng. Chỉ như thế mới hy vọng nền thể thao nước nhà hội nhập được với thể thao thế giới.

Phong Uyên