Đấu tranh với thông tin xấu độc về tình hình mưa lũ ở Đắk Lắk

Những ngày qua, trong khi các lực lượng chức năng ở tỉnh Đắk Lắk đang căng mình ứng phó, tìm kiếm và hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng trận mưa lũ lịch sử, thì trên không gian mạng lại xuất hiện một dòng chảy độc hại khi các thông tin bịa đặt, xuyên tạc, thổi phồng thiệt hại, thậm chí dựng video clip giả nhằm gây hoang mang và làm rối loạn công tác cứu hộ, cứu nạn.

Sự len lỏi của những tin đồn thất thiệt trong thời điểm toàn bộ hệ thống chính trị của tỉnh đang nỗ lực vượt qua thiên tai cho thấy mức độ nguy hiểm của “đại dịch tin giả” và sự cần thiết của việc mỗi người dân cần phải tỉnh táo, đồng hành cùng chính quyền để giữ vững niềm tin trong cộng đồng.

Cảnh giác trước làn sóng tin giả, xấu, độc

Tâm điểm của các tin giả lần này là những bài đăng tuyên bố “hàng trăm người chết” tại xã Hòa Thịnh vì mưa lũ, sập nhà lầu nơi tránh bão lũ. Một số tài khoản thậm chí cắt ghép hình ảnh tang thương, gắn với chú thích mang tính giật gân, khiến không ít người dân hoảng hốt, lập tức chia sẻ mà không kiểm tra, xác thực.

Lực lượng chức năng đang nỗ lực cứu người dân vùng lũ Hòa Thịnh. Ảnh: Trung Hiếu

Nhưng ngay sau đó, chính quyền xã Hòa Thịnh đã lên tiếng bác bỏ thông tin này hoàn toàn là bịa đặt, không có bất kỳ con số nào như mạng xã hội tung ra.

Con số thiệt hại chính thức của tỉnh, dù đau xót, vẫn được cập nhật minh bạch từng ngày bởi các cơ quan chức năng.

Sự thật chỉ ra rằng bằng cách thổi phồng số liệu, những đối tượng xấu đã cố tình lợi dụng tâm lý lo lắng của người dân để câu view, trục lợi và làm suy giảm niềm tin vào chính quyền – điều không thể chấp nhận trong thời điểm khó khăn nhất.

Các hành vi tung tin sai sự thật sẽ bị xử lý theo quy định.

Hay như thông tin các can axit sunfuric trôi dạt ra biển do lũ lụt rồi bị vỡ, dẫn đến người dân lặn tôm hùm trên biển bị ngạt thở, có nhiều trường hợp bị chết do nhiễm axit.

Sau khi nắm thông tin, Công an phường Sông Cầu đã nhanh chóng xác minh và bước đầu xác định đây là tin đồn thất thiệt, đồng thời không có căn cứ về việc axit trôi ra biển, và cũng không có việc người dân bị dính axit và bị chết.

Hiện Công an phường tiếp tục xác minh về các nguồn tin đăng trên mạng xã hội không có căn cứ, gây hoang mang dư luận trong nhân dân.

Công an phường Sông Cầu cũng đề nghị bà con không hoang mang, đồng thời không chia sẻ những thông tin chưa được các cơ quan chức năng xác nhận, kiểm chứng.

Không dừng lại ở đó, những ngày mưa lớn, mạng xã hội còn bị nhiễu loạn bởi tin đồn “vỡ đập Đồng Cam”, kèm theo hình ảnh nước xối xả, nhà cửa bị cuốn trôi. Nhưng khi lực lượng chức năng kiểm tra, tất cả đều là thông tin thất thiệt.

Đập Đồng Cam vẫn an toàn, vận hành bình thường, không có bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào. Thiệt hại tại Đắk Lắk chủ yếu đến từ mưa lớn kéo dài, nước sông suối dâng nhanh, nhưng hoàn toàn không có vụ việc “vỡ đập” như các đối tượng bịa đặt.

Đáng nói, những tin như vậy không chỉ gây hoảng loạn mà còn có thể khiến người dân tự ý sơ tán trong hỗn loạn, gây nguy hiểm đến tính mạng. 

Đơn cử như vào ngày 20/11, trên địa bàn xã Nam Ka đã xuất hiện những tin đồn lan truyền về việc “đập thủy điện Buôn Tua Srah không an toàn”. Điều này đã khiến hàng chục hộ dân lo lắng, vội vàng vận chuyển tài sản và di dời đến các trục đường giao thông, dựng lán để ở tạm qua đêm.

Đoàn công tác của UBND tỉnh kiểm tra tại Thuỷ điện Srêpốk 3 vào chiều 22/11. Ảnh: Đăng Triều

Ngay trong sáng 21/11, ông Trần Văn Khánh, Giám đốc Công ty Thủy điện Buôn Kuốp đã ký ban hành văn bản số 3523/TĐBK-HCLD khẳng định: "Hồ đập Buôn Tua Srah vẫn đang ở trong tình trạng an toàn và minh bạch, tất cả các thiết bị và công trình thủy điện Buôn Tua Srah đều trong tình trạng làm việc an toàn và ổn định; mọi thông số vận hành đều minh bạch và trong tầm kiểm soát".

Bên cạnh đó, để tạo sự an tâm và minh bạch tuyệt đối, phía công ty đề nghị sẵn sàng bố trí xe để đưa chính quyền, người dân đi kiểm tra hiện trạng công trình để có thông tin trực tiếp, tuyên truyền cho người dân yên tâm, góp phần bảo đảm an ninh trật tự và ổn định đời sống của nhân dân tại địa phương.

Nhờ sự vào cuộc kịp thời của chính quyền và đơn vị quản lý thủy điện, người dân đã tin tưởng, an tâm và quay trở lại nơi ở ổn định sau một đêm tự ý di tản chỉ vì “nghe theo” tin đồn thất thiệt.

Công an tỉnh khẳng định sẽ xử lý nghiêm những thông tin bịa đặt, gây hoang mang dư luận.

Một dạng tin giả khác gây bức xúc là những clip kêu cứu, được lan truyền chóng mặt trên Facebook và TikTok. Trong đó có những video ghi cảnh người đứng trên mái nhà khóc lóc, cầu xin ứng cứu; một số khác quay cảnh dòng nước xiết, xen lẫn tiếng la hét kêu cứu thảm thiết.

Trong số đó có những clip là thật – ghi lại nỗ lực cứu hộ không mệt mỏi của công an, bộ đội, dân quân và người dân địa phương.

Nhưng cũng có không ít clip là dựng cảnh ở nơi khác, thậm chí bị nghi sử dụng công nghệ AI để tạo hiệu ứng thương tâm nhằm thu hút lượt xem.

Một số video bị bóc tách cho thấy dấu hiệu cắt ghép âm thanh, hoặc hình ảnh không trùng khớp địa điểm. Đây là thủ đoạn tinh vi mới, khi công nghệ AI đang bị lợi dụng để tạo ra nội dung giả mạo nhưng rất giống thật, khiến người dân khó phân biệt.

Lực lượng an ninh mạng đã nhiều lần cảnh báo về tình trạng này, đồng thời khẳng định sẽ xử lý nghiêm những ai cố tình phát tán clip sai sự thật, làm ảnh hưởng đến hoạt động cứu hộ.

Không thể không nhắc đến việc một số đối tượng lợi dụng nỗi đau của đồng bào để kêu gọi quyên góp mập mờ. Những bài đăng gắn hình ảnh lũ lụt ở Đắk Lắk cùng lời kêu gọi “chuyển tiền ngay để cứu người mắc kẹt” đã khiến nhiều người nhẹ dạ móc hầu bao mà không biết tiền vào đâu, có đến được tay người gặp nạn hay bị kẻ xấu trục lợi.

Các lực lượng cứu hộ đưa người già đến khu vực an toàn. Ảnh: Lê Thành.

Trong khi đó, từ lâu nay, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các tổ chức tổ chức chính trị - xã hội, các hội đoàn thể, các cơ quan, đơn vị cứu trợ đều công khai thông tin tiếp nhận, minh bạch tài khoản và có trách nhiệm trước pháp luật.

Chính vì vậy, việc kẻ xấu dùng hình ảnh, video giả để “kiếm tiền trên nỗi đau của đồng bào” không chỉ là hành vi vô đạo đức, mà còn xâm phạm nghiêm trọng đến uy tín của những lực lượng đang ngày đêm dốc sức hỗ trợ người dân.

Cả hệ thống chính trị ứng phó với mưa lũ

Trái ngược hoàn toàn với những thông tin giả, thông tin sai lệch gây hoang mang xã hội thì thực tế những ngày mưa lũ vừa qua cho thấy chính quyền các cấp đã hành động quyết liệt, liên tục và chủ động.

Ngay từ khi mưa lớn bắt đầu, toàn bộ hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở đã kích hoạt chế độ trực 24/24, với phương châm “4 tại chỗ” được huy động tối đa.

Các đồng chí cán bộ cao nhất của tỉnh đều lao vào tâm lũ, có mặt ở những khu vực xung yếu nhất để kịp thời đưa ra các chỉ đạo sát sao, đúng với thực tế.

Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết cùng đoàn công tác trực tiếp chỉ đạo công tác ứng cứu tại các khu vực ngập sâu. Ảnh: PV

Đó là việc các đồng chí trong Thường trực Tỉnh ủy, các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, cán bộ lãnh đạo các sở, ban, ngành, đơn vị, địa phương trong toàn tỉnh đã hủy, hoãn các cuộc họp chưa cấp bách và gác lại công việc gia đình, cá nhân để lo cho người dân với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

Đó là hình ảnh các cán bộ, lãnh đạo tất tả ngược xuôi từ phía Đông cho đến phía Tây của tỉnh, làm việc xuyên ngày xuyên đêm, bất kể thời tiết mưa to, gió lớn với mục tiêu hàng đầu và quan trọng nhất là bảo đảm an toàn cho người dân, không để bất kì ai bị bỏ sót, bị đói, bị khát…

Đó là hình ảnh các lực lượng quân đội, công an, dân quân “đi từng ngõ, gõ từng nhà” vận động người dân sơ tán, giúp đỡ, hỗ trợ hàng nghìn người ra khỏi khu vực nguy hiểm giữa đêm khuya, mưa lạnh.

Lực lượng chức năng xã Cư M'ta hỗ trợ người dân sơ tán, di dời tài sản giữa mưa lũ.

Ở nhiều khu vực bị chia cắt, lực lượng công an, quân đội, bộ đội biên phòng đã chốt chặn tại các điểm sạt lở, ngăn người dân đi lại nguy hiểm, đồng thời mở đường tiếp cận các hộ bị cô lập.

Một số cán bộ bị thương khi làm nhiệm vụ, nhưng vẫn kiên trì bám hiện trường. Nhiều tổ phản ứng nhanh luôn trong tình trạng sẵn sàng, ưu tiên đưa người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai đến nơi an toàn trước.

Các lực lượng điện lực, giao thông, y tế đều bố trí tổ trực chuyên biệt, xử lý sự cố xuyên đêm để bảo đảm sức khỏe cho người dân, duy trì thông tin liên lạc, giao thông phục vụ cứu hộ…

Những nỗ lực ấy hoàn toàn trái ngược với hình ảnh “không làm gì”, “bỏ mặc dân” mà các đối tượng xấu cố tình thêu dệt.

Sẽ xử lý nghiêm những hành vi xuyên tạc

Trước thực trạng tin giả đang tràn lan, nhất là trong khi toàn bộ hệ thống chính trị đang căng mình giúp dân, chính quyền tỉnh Đắk Lắk và lực lượng công an đã liên tục phát đi cảnh báo, khẳng định sẽ xử lý nghiêm những người đăng tải, chia sẻ tin giả, tin xấu độc.

Tinh thần nhất quán của tỉnh là minh bạch thông tin, cập nhật số liệu, tình hình cứu hộ – cứu nạn bằng cách sớm nhất và đầy đủ nhất. Nhiều lãnh đạo từ tỉnh đến xã, phường đã trực tiếp trả lời báo chí, xuất hiện trong các bản tin để đính chính và trấn an người dân.

Đây là cách làm cần thiết, giúp ngăn chặn những suy diễn sai lệch và củng cố niềm tin của nhân dân vào công tác chỉ đạo, điều hành.

Bên cạnh đó, là việc nhiều người dân – những nhân chứng trực tiếp – đã lên tiếng bác bỏ tin giả. Những người dân là già làng, người có uy tín, trưởng các thôn, buôn khẳng định chính quyền địa phương “không ngủ suốt nhiều ngày”, để ứng phó mưa lũ. Họ tận mắt thấy cán bộ xắn quần lội bùn, cõng người bị nạn, dầm mưa suốt đêm.

Những câu chuyện thật, người thật, việc thật ấy chính là bằng chứng mạnh mẽ nhất phản bác lại mọi luận điệu sai trái.

Lực lượng chức năng xã Krông Ana hỗ trợ người dân di chuyển bằng thuyền vì khu dân cư bị ngập nước.

Theo lực lượng chức năng, thiên tai không chỉ gây ra thiệt hại vật chất mà còn tạo ra khoảng trống thông tin, dễ bị lợi dụng.

Những thông tin sai sự thật không chỉ làm tổn thương tinh thần người dân mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến những lực lượng đang dầm mình nơi tuyến đầu để giúp đỡ người dân.

Đã đến lúc phải nhìn nhận rõ ràng rằng việc tung tin thất thiệt giữa thiên tai không phải là “vô tình chia sẻ”, mà là hành vi gây nguy hiểm, cần bị xử lý nghiêm minh để bảo vệ lợi ích chung của xã hội.

Tuy vậy, để ngăn chặn hoàn toàn tin giả, chỉ nỗ lực của chính quyền là chưa đủ. Người dân cần nâng cao khả năng “miễn dịch thông tin”, nhất là trong thời đại mạng xã hội bùng nổ.

Mỗi cá nhân cần nâng cao cảnh giác, chọn lọc thông tin, chỉ chia sẻ nội dung từ nguồn chính thống, tỉnh táo trước những hình ảnh giật gân, những lời kêu gọi quá kịch tính, hay những con số không có nguồn kiểm chứng.

Việc kiểm tra nguồn tin, đối chiếu với thông báo từ cơ quan chức năng, hoặc chờ xác minh từ báo chí chính thống không chỉ giúp người dân tránh bị lừa, mà còn là hành động có trách nhiệm với cộng đồng.

Bởi một cú chia sẻ sai lầm có thể lan truyền hoảng loạn, làm rối loạn công tác cứu hộ, thậm chí tạo ra những hiểu lầm nghiêm trọng.

Nhân viên nhà mạng Viettel làm việc xuyên đêm để khôi phục mạng sớm nhất. Ảnh: Minh Thuận.

Tinh thần đoàn kết của người dân Việt Nam nói chung, người dân Đắk Lắk nói riêng đã được thể hiện xuyên suốt trong thời gian qua.

Đặc biệt trong khó khăn, hoạn nạn thì tinh thần đoàn kết và trách nhiệm ấy lại càng được phát huy hơn bao giờ hết.

Thiên tai có thể cuốn trôi nhiều thứ, nhưng không thể cuốn đi ý chí, niềm tin, tinh thần đoàn kết và lòng tin của người dân và cả cộng đồng.

Mỗi người hãy là một “lá chắn thông tin” vững vàng, đồng hành cùng chính quyền, cùng lực lượng cứu hộ, để những điều đúng, điều thật, điều tốt đẹp được lan tỏa; góp phần vào công cuộc khắc phục hậu quả mưa lũ, sớm đưa Đắk Lắk trở lại nhịp sống bình yên, mạnh mẽ như truyền thống vốn có bao lâu nay...

Mưa sẽ tạnh, lũ sẽ hết, những ngôi nhà sẽ được dựng lại, màu xanh sẽ trở lại trên những cánh đồng trong sự chung tay, toàn lực khắc phục hậu quả mưa lũ lịch sử của cấp uỷ, chính quyền, lực lượng vũ trang, Mặt trận Tổ quốc các tổ chức thành viên và chính mỗi người dân.

Duy Tiến