Biến rác thải thành tài nguyên

Xử lý rác thải thành phân hữu cơ, tái chế rác thành sản phẩm thương mại đang là giải pháp hiệu quả cho vấn đề rác thải trong khu dân cư và vùng sản xuất. Điều này giúp cải thiện dinh dưỡng cho đất, tạo ra nông sản sạch, bảo vệ môi trường bền vững.

Làng rau Ngọc Lãng (phường Tuy Hòa) từng gặp khó với vấn đề rác thải từ phụ phẩm rau củ quả sau sản xuất. Ngoài chôn, đốt hoặc tập kết ra bãi rác chung của địa phương thì người dân không biết làm gì khác. Nhiều lúc xe rác không kịp chở đi hay thời tiết mưa ngập, rác bốc mùi hôi thối, gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường. Cho tới khi phụ nữ phường Tuy Hòa xây dựng mô hình tái chế rác thải thành sản phẩm nước tẩy rửa sinh học thì vấn đề này mới cơ bản có hướng giải quyết.

Theo chị Nguyễn Thị Ánh Hồng, chuyên viên Hội Phụ nữ phường Tuy Hòa, người khởi xướng mô hình này, rác ủ theo tỷ lệ 3 kg vỏ trái cây, củ quả các loại cùng với 3 lạng đường và 10 lít nước trong vòng 30 ngày sẽ cho ra thành phẩm 8 lít nước thô. Sau đó lắng đọng trong 10 ngày thì lọc ra được 7 lít nước rửa chén sinh học. Mỗi ngày chị em ở đây thu gom từ 200 - 300 kg rác hữu cơ mang đi ủ. Ban đầu sản phẩm còn nhiều hạn chế về chất lượng và tính thương mại, sau được chuyên viên của Sở Nông nghiệp và Môi trường và cán bộ Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung hướng dẫn thêm nên sản phẩm hoàn thiện dần. Đến năm 2022, sản phẩm nước rửa chén sinh học Bình Ngọc được công nhận đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Sản phẩm nước rửa chén sinh học của Hợp tác xã Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đồng Din được xúc tiến thương mại tại các hội nghị, hội chợ.

“Ngoài lợi ích kinh tế, mô hình còn giúp thay đổi nhận thức của người dân về rác thải. Từ đây việc vận động mọi người bỏ rác đúng nơi quy định, phân loại rác thải cũng dễ dàng hơn”, chị Hồng cho biết thêm.

Vùng trồng khóm Đồng Din rộng gần 500 ha thuộc hai xã Phú Hòa 1 và Phú Hòa 2. Vào mùa, mỗi ngày vùng này thu hoạch hàng chục tấn khóm mang đi tiêu thụ trong Nam ngoài Bắc. Theo thời gian, nơi đây cũng đối mặt với vấn đề rác thải từ vỏ, lá thân, bã khóm và thoái hóa đất. Trong bối cảnh đó, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đồng Din tiên phong đưa ra giải pháp phát triển sản xuất theo mô hình tuần hoàn, biến rác thải thành tài nguyên. Trong đó, phần lõi và vỏ khóm được mang đi ngâm ủ để sản xuất nước rửa chén và nước lau sàn sinh học. Bã khóm sau khi ngâm ủ và rác thải khác từ hoạt động vệ sinh cảnh quan được mang đi ủ phân hữu cơ, bón cho cây trồng.

Ông Nguyễn Hoàng Chương, Giám đốc HTX cho biết: “Năm 2020, HTX tiếp cận phương pháp ủ nước tẩy rửa sinh học từ rác thải hữu cơ. Năm 2021, sản phẩm nước rửa chén và nước lau sàn sinh học ra đời, HTX bắt tay vào xây dựng thương hiệu và đưa sản phẩm trở thành hàng hóa. Năm 2022, sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh. Với rác thải là phụ phẩm còn lại từ sản xuất, HTX dùng thùng ủ rác hữu cơ được chuyển giao công nghệ để ủ nên không phát sinh mùi hôi”.

Chi cục Bảo vệ môi trường chuyển giao kỹ thuật ủ phân hữu cơ cho các hộ dân.

Khi vấn đề rác thải vùng sản xuất cơ bản được giải quyết, HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đồng Din lan tỏa hiệu quả mô hình bằng cách mở dịch vụ thu gom rác thải khu dân cư. Rác thải khu dân cư được thu gom, HTX cũng có nguyên liệu sản xuất phân hữu cơ bón cây để tái tạo đất. “Chính khoa học công nghệ đã giúp HTX hoàn chỉnh chuỗi giá trị trên cây khóm truyền thống, không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho HTX và thành viên mà còn giúp bảo vệ môi trường”, ông Chương khẳng định.

Minh Duyên