Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật: Sân chơi trí tuệ cho học sinh

Được tổ chức định kỳ hằng năm, Cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật (KHKT) dành cho học sinh THCS và THPT đã tạo cơ hội cho học sinh phát triển năng lực, ứng dụng kiến thức được học vào thực tiễn cuộc sống.

Vừa học vừa sáng tạo

Năm học 2025 - 2026, cuộc thi đã thu hút sự tham gia của 189 cơ sở giáo dục với 231 dự án do 439 học sinh dự thi.

Các dự án dự thi ở 17 lĩnh vực như: khoa học thực vật, kỹ thuật môi trường, robot và máy thông minh, phần mềm hệ thống và y học chuyển dịch, khoa học xã hội và hành vi…

Trong đó, nhiều dự án mang tính ứng dụng, có giá trị thực tiễn, phục vụ trực tiếp cho việc dạy học trong nhà trường, được Ban giám khảo đánh giá cao.

Học sinh Trường THCS Lương Thế Vinh (phường Tuy Hòa) giới thiệu Dự án Ứng dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI) trong việc xây dựng thư viện video hình ảnh hóa lịch sử Việt Nam giai đoạn phong kiến đến hiện đại.

Tiêu biểu có thể kể đến Dự án Ứng dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI) trong việc xây dựng thư viện video hình ảnh hóa lịch sử Việt Nam giai đoạn phong kiến đến hiện đại, của các em Võ Minh Chuyên và Đặng Tuấn Kiệt (Trường THCS Lương Thế Vinh, phường Tuy Hòa).

Theo đó, để tăng hứng thú học tập phân môn Lịch sử (bộ môn Lịch sử và Địa lý), nhóm đã xây dựng quy trình chuẩn hóa từ khâu thu thập dữ liệu, tạo câu lệnh, đến dựng phim và thẩm định nội dung. Dự án đã sản xuất bộ hình ảnh và 6 video lịch sử (thời lượng 3 - 5 phút).

Kết quả khảo sát 270 học sinh và nhiều giáo viên cho thấy mức độ hiểu bài và ghi nhớ tăng đáng kể so với phương thức dạy học truyền thống. Đặc biệt, nhóm còn thẳng thắn đặt vấn đề về đạo đức khi sử dụng AI trong trường học và đề xuất biện pháp khắc phục sai lệch hình ảnh - một tư duy phản biện rất đáng khen ngợi.

Dự án "Chế tạo da sinh học từ vỏ sầu riêng - ứng dụng thời trang bền vững" của các em Nguyễn Đinh Bảo Trân và Nguyễn Xuân Thái (Trường Tiểu học, THCS và THPT Hoàng Việt, phường Tân An) đã mang đến giải pháp cho thời trang an toàn, bền vững khi có thể tận dụng phụ phẩm trong nông nghiệp là vỏ sầu riêng.

Tận dụng hàm lượng cellulose lên đến 60% từ vỏ sầu riêng - một phụ phẩm nông nghiệp dồi dào tại địa phương - nhóm đã tạo ra loại da sinh học bền, dẻo để làm túi, ví. Dự án không chỉ giải quyết bài toán rác thải mà còn lan tỏa thông điệp về "trách nhiệm xanh" và kinh tế tuần hoàn.

Em Nguyễn Đinh Bảo Trân chia sẻ, dự án được thực hiện nhằm lan tỏa tinh thần sáng tạo và trách nhiệm xanh trong học sinh. Trong tương lai, nhóm dự kiến sẽ tối ưu hóa đặc tính lý - hóa để ứng dụng rộng rãi sang lĩnh vực nội thất.

Bắt kịp xu hướng khoa học - công nghệ hiện đại

Thầy Phạm Quang Sáng, giáo viên Trường THCS Lương Thế Vinh (phường Tuy Hòa) chia sẻ, qua hướng dẫn học sinh thực hiện Dự án Ứng dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI) trong việc xây dựng thư viện video hình ảnh hóa lịch sử Việt Nam giai đoạn phong kiến đến hiện đại, cả thầy và trò đều phải học thêm công nghệ AI, cách thức nghiên cứu, làm việc khoa học để bắt kịp với nhu cầu phát triển mới.

Cô Nguyễn Thị Thu Ngân, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Lê Duẩn (phường Thành Nhất) khẳng định, nghiên cứu KHKT luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu. Đây không chỉ là sân chơi trí tuệ mà còn là hoạt động chuyên môn thiết thực, hỗ trợ đắc lực cho công tác giảng dạy; là cơ hội nâng cao trình độ chuyên môn và tư duy sáng tạo cho giáo viên và học sinh. Qua đó góp phần giúp học sinh hình thành những kỹ năng định hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Em Nguyễn Đinh Bảo Trân và Nguyễn Xuân Thái, học sinh Trường Tiểu học, THCS và THPT Hoàng Việt trình bày Dự án "Chế tạo da sinh học từ vỏ sầu riêng - ứng dụng thời trang bền vững".

Theo đánh giá của bà Võ Thị Minh Duyên, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT, các dự án dự thi năm nay đã thể hiện sự đầu tư nghiêm túc và bắt kịp xu hướng khoa học - công nghệ hiện đại.

Cụ thể, dự án thuộc nhóm lĩnh vực công nghệ, hệ thống nhúng, robot, phần mềm và trí tuệ nhân tạo chiếm tỷ lệ lớn đã phản ánh rõ xu hướng ứng dụng AI, công nghệ số trong giáo dục, quản lý, sản xuất và đời sống.

Ở lĩnh vực hóa học, sinh học, y sinh và khoa học vật liệu, các dự án tập trung vào định hướng phát triển bền vững, sống xanh và kinh tế tuần hoàn thông qua việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp địa phương để nghiên cứu, chế tạo các sản phẩm thân thiện môi trường…

Phần lớn các dự án có tính thực tiễn cao, xuất phát từ nhu cầu cụ thể của địa phương hoặc các vấn đề xã hội đang được quan tâm. Nhiều dự án thể hiện khả năng tích hợp kiến thức liên môn (STEM/STEAM), góp phần phát triển năng lực nghiên cứu, sáng tạo và giải quyết vấn đề cho học sinh...

Thanh Hường