Gỡ khó tạo sức bật mới cho giáo dục (kỳ 1)

Từ 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành, với sự thay đổi về công tác quản lý nhà nước về giáo dục - đào tạo.

Đặc biệt, ngày 22/8/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị đề ra mục tiêu đột phá phát triển giáo dục - đào tạo, trong đó xác định giáo dục là nhân tố quyết định vận mệnh dân tộc. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội của ngành giáo dục trong bối cảnh mới.

Kỳ 1: Tháo gỡ rào cản trong công tác quản lý

Ngành giáo dục bước vào năm học mới 2025 - 2026 trong một bối cảnh mới và đặc biệt, với nhiều thuận lợi, nhưng cũng không ít khó khăn trong công tác quản lý. Việc thiếu cán bộ chuyên trách cơ sở là rào cản lớn trong triển khai các nhiệm vụ giáo dục ở địa phương. Với nhiều giải pháp đồng bộ từ cấp ủy, chính quyền và sự nỗ lực, quyết tâm vượt khó từ nhà trường, mỗi cán bộ quản lý, đảng viên, giáo viên..., kỳ vọng ngành giáo dục sẽ tạo được sức bật mới.

Thiếu cán bộ chuyên môn

Hiện nay, hầu hết các xã, phường không bố trí cán bộ chuyên trách giáo dục mà giao nhiệm vụ này cho công chức văn hóa - xã hội. Trong khi đó, nhiều cán bộ đảm nhiệm lại không được đào tạo chuyên ngành sư phạm hoặc quản lý giáo dục, nên gặp nhiều khó khăn khi triển khai công việc và phối hợp với nhà trường; chưa kịp thời, thiếu sát sao trong công tác chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn đến các trường học, cơ sở giáo dục.

Đơn cử, phường Đông Hòa có 12 trường học công lập các cấp, 24 nhóm trẻ nhưng chỉ có một công chức phụ trách công tác quản lý giáo dục và còn kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực khác. Công chức này cũng không được đào tạo chuyên ngành về sư phạm hoặc quản lý giáo dục. “Công chức quản lý giáo dục của phường hiện kiêm nhiệm nhiều việc của phòng, nhưng không có nghiệp vụ chuyên ngành nên nhiều nội dung giải quyết chưa sát đúng và kịp thời. Thời gian đầu, cán bộ phụ trách mảng giáo dục gặp không ít khó khăn, do vừa làm vừa học hỏi”, ông Lê Hoàng Trung, Bí thư Chi bộ, Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội phường Đông Hòa, nhìn nhận. 

Phó Bí thư Tỉnh ủy Huỳnh Thị Chiến Hòa động viên học sinh Trường phổ thông Dân tộc nội trú THCS Buôn Ma Thuột nỗ lực học tập. Ảnh: Hà My

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Buôn Đôn Trần Thị Thủy, hiện nay cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với các trường mầm non, tiểu học và THCS, bao gồm việc quy hoạch, xây dựng kế hoạch phát triển giáo dục địa phương, bảo đảm cơ sở vật chất, tài chính và nhân sự, cũng như tổ chức hoạt động và quản lý các trường trên địa bàn. Khối lượng công việc rất lớn, chưa từng có; dù chính quyền cấp xã rất nỗ lực nhưng những “khoảng trống” về nhân sự, kinh nghiệm quản lý, cơ chế phối hợp khiến cấp xã lúng túng trước yêu cầu, nhiệm vụ mới.

Việc thiếu cán bộ có chuyên môn phụ trách giáo dục cấp cơ sở dẫn đến việc tổ chức chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học… chưa kịp thời, thiếu người tổ chức hoặc chỉ đạo hoạt động giáo dục.

Cấp ủy đảng, chính quyền, nhà trường cùng vào cuộc

Để tháo gỡ khó khăn của ngành giáo dục cấp cơ sở, UBND tỉnh ban hành Văn bản số 03339/UBND-KGVX, ngày 3/9/2025 về việc giải quyết một số khó khăn, vướng mắc của địa phương trong lĩnh vực GD - ĐT khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp. Trong đó, UBND tỉnh giao cấp xã nghiên cứu và có giải pháp phù hợp, huy động công chức từng công tác tại phòng GD - ĐT trước đây hoặc tiếp nhận, biệt phái cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên các cấp có chuyên môn, kinh nghiệm phù hợp để bố trí phụ trách lĩnh vực giáo dục tại cấp xã.

Theo Giám đốc Sở Nội vụ Trương Ngọc Tuấn, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nội vụ đã ban hành Văn bản số 01175/SNV-TCBC, ngày 3/9/2025 hướng dẫn triển khai thực hiện việc ký hợp đồng giáo viên, nhân viên, người lao động tại các cơ sở giáo dục. Hiện nay, các địa phương đang xây dựng kế hoạch để luân chuyển, bố trí công chức, biệt phái viên chức thực hiện công việc tại vị trí của công chức phù hợp.   

Trước nhiều khó khăn, vướng mắc, phường Tân Lập là chính quyền cấp xã đầu tiên của tỉnh tổ chức hội nghị chuyên đề để tìm giải pháp tháo gỡ. Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Tân Lập Trần Đức Nhật khẳng định: “Nhiệm vụ quản lý nhà nước về GD-ĐT rất rộng, bao gồm giáo dục phổ thông và giáo dục nghề nghiệp. Phường đang nỗ lực tạo dựng môi trường thân thiện, tích cực hỗ trợ các trường học theo phân cấp, phân quyền để mỗi trường học phát huy được lợi thế, chủ động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ dạy - học”.

Còn Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Đông Hòa Huỳnh Mỹ Phong cho biết: “Phường Đông Hòa đang rà soát lại cán bộ để sắp tới thực hiện công tác luân chuyển công chức có chuyên môn sư phạm về Phòng Văn hóa - Xã hội phường phụ trách mảng giáo dục, kịp thời tháo gỡ khó khăn, bảo đảm thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về GD-ĐT mà Đảng, Nhà nước đã đặt ra trong thời gian tới”.

Hội nghị triển khai nhiệm vụ quản lý nhà nước về giáo dục khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp do Sở GD-ĐT tổ chức vào trung tuần tháng 8/2025. Ảnh: Thanh Hường

Tại xã Ea Rốk, để thực hiện hiệu quả chức năng quản lý nhà nước về GD-ĐT, UBND xã điều chuyển công chức có chuyên môn về quản lý giáo dục vào vị trí trưởng phòng văn hóa - xã hội. Từ đây, trưởng phòng phân công cán bộ phù hợp với năng lực chuyên môn phụ trách lĩnh vực giáo dục, đồng thời trực tiếp theo dõi đôn đốc.

Về phía nhà trường, để công tác quản lý, dạy và học đáp ứng nhu cầu thực tế, lãnh đạo các trường phải tự đổi mới tư duy, phát huy sự chủ động, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành công tác quản lý giáo dục.

Với kinh nghiệm gần 40 năm trong ngành, thầy Nguyễn Thành Vinh, Bí thư Chi bộ, Hiệu trưởng Trường THCS Lương Thế Vinh (xã Quảng Phú), cho rằng giai đoạn đầu vận hành chính quyền địa phương hai cấp, có những khó khăn, vướng mắc nhất định, đòi hỏi sự nỗ lực chung từ nhà trường đến chính quyền địa phương và ngành giáo dục.

"Trong khi chờ các giải pháp đồng bộ từ cấp trên, tập thể giáo viên phải phát huy tinh thần trách nhiệm nhằm bảo đảm chất lượng giáo dục. Sự tròn vai, trách nhiệm của mỗi đảng viên, thầy cô giáo sẽ thúc đẩy sự kết nối, đồng bộ giữa địa phương, nhà trường, gia đình để bảo đảm công tác quản lý giáo dục và nâng cao chất lượng dạy và học", thầy Nguyễn Thành Vinh nhấn mạnh.

(còn nữa)

Kỳ 2: Nỗ lực tổ chức dạy học 2 buổi/ngày hiệu quả

Trần Quới - Trung Hiếu - Thanh Hường