Khuê Ngọc Điền: Ký ức không quên

Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, xã Khuê Ngọc Điền (huyện Krông Bông) chỉ có 63 hộ, với 217 người.

Thực hiện chủ trương di dân, xây dựng vùng kinh tế mới của Đảng, Nhà nước, tháng 12/1975 hơn 100 người dân TP. Đà Nẵng tiên phong vào xã Khuê Ngọc Điền khai hoang mở đất. Với truyền thống cần cù lao động cùng ý chí kiên cường, họ đã biến vùng đất hoang hóa do chiến tranh tàn phá thành nơi an cư lạc nghiệp.

Gian khó một thời khai hoang mở đất

Ông Nguyễn Tống, cư trú tại thôn 4 (xã Khuê Ngọc Điền) là một trong những người đi xây dựng kinh tế mới đầu tiên và gắn bó với mảnh đất này đến nay. Khi ấy, ông mới 22 tuổi.

Ông Tống bồi hồi nhớ lại: “Hồi đó đâu có nhiều thông tin như bây giờ. Chúng tôi chỉ biết sẽ đến một vùng đất mới để lập nghiệp. Ai cũng háo hức mang theo lương thực, vật dụng cá nhân với niềm tin đến nơi ở mới sẽ có đất làm nhà, có đất sản xuất. Sau hai ngày một đêm, chuyến xe xuyên rừng vượt núi, đoàn người từ TP. Đà Nẵng cũng đặt chân đến xã”. Hiện thực hoàn toàn khác với những gì ông Tống cũng như nhiều thành viên trong đoàn dân đi kinh tế mới hình dung. Hậu quả chiến tranh ở Khuê Ngọc Điền rất nặng nề, bom đạn, chất độc hóa học rải khắp nơi; phần lớn đất đai bị hoang hóa, cây cối trụi lá, chết dần; nguồn nước cũng bị nhiễm độc, chẳng khác gì "vùng đất chết", khiến không ít người hoang mang, lo lắng.

Vượt qua nỗi sợ và có phần thất vọng ban đầu, đoàn người đi kinh tế mới bắt tay mở đường, cắt cỏ tranh, chặt nứa dựng chòi, lợp mái lá làm nơi ở. Những mái nhà đầu tiên không chỉ che nắng mưa cho chính họ mà còn chuẩn bị đón nhận hơn 12.000 người dân từ các tỉnh khác đến xã khai hoang, xây dựng kinh tế mới.

Từ vùng đất khô cằn, cánh đồng lúa thôn 1 (xã Khuê Ngọc Điền) giờ đây trù phú, xanh tươi.

Với bà Lê Thị Tâm (quê TP. Đà Nẵng), ký ức của 50 năm trước đi xây dựng kinh tế mới ở thôn 5 (xã Khuê Ngọc Điền) vẫn còn vẹn nguyên. "Thời điểm đó nếu muốn đến trung tâm huyện, người dân phải vượt sông Krông Ana bằng đò hoặc liều mình đi qua cây cầu gỗ tạm bợ gọi là cầu chữ V, rồi tiếp tục men theo lối mòn nhỏ giữa rừng sâu, xuyên qua bụi rậm và những con suối. Mỗi chuyến đi chợ, khám bệnh hay liên hệ công việc hành chính của người dân đều là hành trình gian nan, hiểm trở", bà Tâm kể.

Trong những ngày đầu mở đất, vùng đất Khuê Ngọc Điền chỉ có vài thửa ruộng nằm rải rác bên sườn đồi. Nhờ nỗ lực không mệt mỏi của người dân, năm 1977 toàn xã đã khai hoang được 70 ha đất trồng lúa nước một vụ và 1.615 ha trồng khoai, đậu, ngô... Nhưng đúng thời điểm chuẩn bị thu hoạch vụ đầu tiên, trận lũ lớn bất ngờ ập đến cuốn trôi toàn bộ hoa màu. Chỉ trong một đêm, công sức của người dân trong suốt mùa vụ đều mất trắng. Đời sống bà con vốn khó khăn lại càng thêm kiệt quệ. Nhiều gia đình phải sống cầm cự bằng rau rừng, bằng củ sắn.

Trước tình hình đó, chính quyền địa phương xây dựng phương án sản xuất phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu. Trong đó, thủy lợi được xác định là yếu tố then chốt để phát triển nông nghiệp bền vững.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đoàn người đi kinh tế mới bắt tay đào đắp kênh mương, dẫn nước về ruộng. Không có máy xúc, máy đào, toàn bộ quá trình thi công thủy lợi đều thực hiện bằng tay. Hàng nghìn ngày công được huy động, từ thanh niên trai tráng đến phụ nữ, người già đều góp sức. Người cầm cuốc, người chặt tre làm cọc, có người đứng dưới nước lạnh cả ngày để đóng đập tạm.

Trải qua bao tháng năm dầm mưa dãi nắng, năm 1979 công trình thủy lợi Krông Kmar hoàn thành, đưa vào sử dụng. Từ đó, những thửa ruộng một vụ dần trở thành hai vụ, diện tích lúa nước của xã theo đó cũng tăng lên 162 ha. Thành quả ấy không chỉ giúp người dân vượt qua khó khăn trước mắt mà còn tạo nền tảng cho phát triển nông nghiệp ổn định, lâu dài sau này.

Xanh lại "vùng đất chết"

Trong hành trình mở đất, có người sau khi hoàn thành sứ mệnh khai hoang đã trở về quê hương. Tuy nhiên, không ít người lựa chọn ở lại, xem mảnh đất Khuê Ngọc Điền là quê hương thứ hai. Họ kiên trì lập nghiệp, nuôi dạy con cháu và cùng chung tay, góp sức biến vùng đất từng hoang vu thành miền quê trù phú, yên bình như hôm nay.

Sau nhiều năm lao động vất vả, những gia đình đi kinh tế mới ngày nào nay đã có cuộc sống ổn định, nhà cửa khang trang. Nhiều hộ phát triển bền vững với 3 - 4 thế hệ cùng sinh sống.

Sinh ra và lớn lên tại thôn 12 (xã Khuê Ngọc Điền), anh Nguyễn Thanh Đồng là thế hệ thứ hai của những gia đình đi khai hoang lập nghiệp. Anh luôn thầm biết ơn những người đi kinh tế mới ban đầu đã không quản ngại khó khăn quyết tâm ở lại Khuê Ngọc Điền để xây dựng cuộc sống mới.

Diện mạo nông thông xã Khuê Ngọc Điền ngày càng khang trang.

Từ công sức khai hoang của thế hệ trước, gia đình anh Đồng hiện sở hữu hơn 1 ha đất trồng lúa và mía. Ngoài ra, anh còn kinh doanh thêm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật với thu nhập hơn 600 triệu đồng mỗi năm. Anh Đồng cho biết, trước đây, cuộc sống khó khăn, thiếu thốn, thì hiện nay được Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư điện, đường, trường, trạm nên diện mạo nông thôn của xã thay đổi rõ rệt. Đời sống của người dân theo đó cũng khởi sắc.

Không chỉ gia đình anh Đồng, hàng trăm hộ dân khác cũng đang nỗ lực phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống mới. Dẫu thời gian trôi qua, người còn, người mất nhưng tinh thần vượt khó, ý chí vươn lên của lớp người đi trước vẫn âm thầm lan tỏa, tiếp sức cho thế hệ kế tiếp, góp phần làm nên diện mạo ngày càng khởi sắc cho địa phương.

Hiện nay, xã Khuê Ngọc Điền đang phát triển toàn diện, hạ tầng đồng bộ với 100% thôn có điện lưới quốc gia; 98% tuyến đường liên thôn được nhựa hóa, bê tông hóa; tỷ lệ kênh mương nội đồng kiên cố đạt 95%, bảo đảm nước tưới quanh năm cho sản xuất. Các trường học đều có phòng học kiên cố, khang trang, đáp ứng đầy đủ nhu cầu dạy và học.

Bà Trần Thị Khuê, Phó Chủ tịch UBND xã Khuê Ngọc Điền cho biết, những tháng năm thiếu ăn, thiếu mặc giờ chỉ còn là ký ức, thay vào đó là sự sung túc, bình yên của một vùng đất từng được hồi sinh từ đôi bàn tay lao động không ngơi nghỉ của biết bao thế hệ đi khai hoang, lập nghiệp. Điều đáng quý là thế hệ trẻ đã không lãng quên quá khứ mà tiếp nối truyền thống đó bằng tinh thần học hỏi, đổi mới trong cách nghĩ, cách làm. Đây chính là động lực để xã tiếp tục vươn lên mạnh mẽ trong chặng đường phát triển mới.

Như Quỳnh