Lý do ông Trump thúc giục Ukraine “đạt thỏa thuận hòa bình” với Nga

Ông Trump cho rằng cách tốt nhất để chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine là đi thẳng tới một “thỏa thuận hòa bình”, thay vì chỉ là một “thỏa thuận ngừng bắn” vốn thường không bền vững.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 16/8 cho rằng Ukraine cần đạt một thỏa thuận để chấm dứt xung đột với Nga vì “Nga là một cường quốc rất lớn, còn Ukraine thì không”. Tuyên bố được đưa ra sau thượng đỉnh Alaska, nơi Tổng thống Nga Vladimir Putin được cho là đã đưa ra yêu cầu về nhượng bộ lãnh thổ ở Ukraine.

Sau cuộc gặp với Tổng thống Nga ngày 15/8 tại Alaska, ông Trump đã nói với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rằng ông Putin đã đề nghị đóng băng phần lớn tiền tuyến nếu Kiev nhượng bộ toàn bộ lãnh thổ tỉnh Donetsk. Ông Zelensky đã bác bỏ yêu cầu này. Nga hiện kiểm soát khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine, trong đó có khoảng 3/4 tỉnh Donetsk.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại căn cứ liên hợp Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska, ngày 15/8/2025. Ảnh: Reuters

Thỏa thuận hòa bình thay vì ngừng bắn

Ông Trump cũng cho biết ông đồng ý với Tổng thống Putin rằng có thể tìm kiếm một thỏa thuận hòa bình mà không cần đình chiến trước - điều mà Ukraine và các đồng minh châu Âu nhiều lần coi là điều kiện tiên quyết cho đàm phán. Đây là sự thay đổi so với quan điểm trước thượng đỉnh, khi trước đó ông Trump từng khẳng định sẽ “không hài lòng” nếu chưa có thỏa thuận ngừng bắn.

Trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Mỹ viết: “Tất cả đều nhất trí rằng cách tốt nhất để chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine là đi thẳng tới một Thỏa thuận Hòa bình, thay vì chỉ là một Thỏa thuận Ngừng bắn - vốn thường không bền vững”.

Đáp lại, Tổng thống Zelensky cho rằng việc Nga từ chối tạm ngừng giao tranh sẽ làm phức tạp thêm nỗ lực kiến tạo hòa bình lâu dài. “Ngừng giết chóc là yếu tố then chốt để chấm dứt xung đột”, ông Zelensky viết trên mạng xã hội X, đồng thời xác nhận sẽ gặp Tổng thống Trump tại Washington vào ngày 18/8.

Các nước châu Âu hoan nghênh nỗ lực hòa giải của ông Trump, đồng thời cam kết tiếp tục hỗ trợ Kiev và gia tăng trừng phạt Nga. Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul cho biết một số lãnh đạo châu Âu có thể tham gia cuộc họp tại Nhà Trắng vào ngày 18/8.

Ukraine “phải đạt được thỏa thuận” với Nga

Những phát biểu sau thượng đỉnh Alaska của ông Trump tương đồng với quan điểm công khai của Moscow, vốn cho rằng một thỏa thuận toàn diện sẽ rất phức tạp bởi lập trường hai bên “hoàn toàn đối lập”.

Tổng thống Putin không thay đổi lập trường về các yêu cầu lâu nay của Nga, bao gồm việc Ukraine không được gia nhập NATO. Ông cũng không nhắc đến khả năng gặp ông Zelensky. Trợ lý Tổng thống Nga, ông Yuri Ushakov cho biết ý tưởng về hội nghị ba bên chưa được thảo luận.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn với Fox News, ông Trump tiết lộ hai bên đã bàn về vấn đề lãnh thổ và đảm bảo an ninh cho Ukraine, đồng thời “đạt được nhiều đồng thuận”.

“Tôi nghĩ chúng ta đã khá gần một thỏa thuận”, ông nói, nhưng lưu ý “Ukraine phải đồng ý. Có thể họ sẽ nói ‘không’”.

Khi được người dẫn chương trình Sean Hannity hỏi sẽ khuyên ông Zelensky điều gì, ông Trump trả lời: “Phải đạt được thỏa thuận. Nga là một cường quốc rất lớn, còn Ukraine thì không”.

Tổng thống Zelensky nhiều lần khẳng định ông không thể nhượng lãnh thổ vì điều này trái với Hiến pháp Ukraine, đồng thời coi các thành phố “pháo đài” ở Donetsk như Sloviansk và Kramatorsk là những tuyến phòng thủ then chốt để ngăn chặn các bước tiến tiếp theo của Nga. Ông cũng yêu cầu các đảm bảo an ninh chắc chắn để ngăn Moscow tiến hành tấn công thêm lần nữa.

Theo nhà lãnh đạo Ukraine, ông đã nhận được “tín hiệu tích cực” từ ông Trump về khả năng Mỹ tham gia đảm bảo an ninh.

Thủ tướng Canada Mark Carney hoan nghênh sự cởi mở của ông Trump trong việc đảm bảo an ninh cho Ukraine, gọi đây là yếu tố “thiết yếu để có một nền hòa bình công bằng và bền vững”. Tổng thống Putin cũng khẳng định ông đồng ý với ông Trump rằng an ninh của Ukraine cần được “bảo đảm”.

Châu Âu muốn tiếp tục gây sức ép

Tổng thống Putin nhấn mạnh rằng một giải pháp “lâu dài và bền vững” đòi hỏi phải “loại bỏ tận gốc rễ của xung đột”. Theo đó, Ukraine phải cam kết không gia nhập NATO, cũng như công nhận thực tế lãnh thổ các khu vực Crimea, Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia - tất cả đều đã bỏ phiếu để trở thành một phần của Nga.

Sau cuộc gặp với người đồng cấp Nga, ông Trump cho biết sẽ tạm hoãn áp thuế với Trung Quốc vì mua dầu từ Nga, nhưng để ngỏ khả năng “xem xét lại” trong 2 - 3 tuần tới.

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đã điện đàm với các lãnh đạo châu Âu sau khi từ Alaska trở về Washington DC. Một số nhà lãnh đạo đã nhấn mạnh cần phải tiếp tục duy trì sức ép với Nga. Thủ tướng Anh Keir Starmer cho rằng “hòa bình đã gần hơn bao giờ hết nhờ nỗ lực của ông Trump”, song khẳng định London sẽ tiếp tục siết trừng phạt Nga nếu chiến sự chưa chấm dứt.

Các lãnh đạo châu Âu cũng ra tuyên bố chung nhấn mạnh Ukraine phải có “đảm bảo an ninh chắc chắn”, đồng thời phản đối bất kỳ giới hạn nào với lực lượng vũ trang Ukraine hoặc quyền xin gia nhập NATO.

Tuy vậy, nhiều bình luận tại châu Âu tỏ ra hoài nghi. Cựu Đại sứ Đức tại Washington Wolfgang Ischinger viết trên X: “Ông Putin được ông Trump trải thảm đỏ đón tiếp, trong khi ông Trump không đạt được lợi ích cụ thể nào”.

Theo VOV