Tạo đột phá trong sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tỉnh Đắk Lắk đã và đang đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp.

Từ việc nhân giống cây trồng bằng kỹ thuật cấy mô, nuôi trồng an toàn sinh học đến việc kiểm soát dịch bệnh bằng công nghệ tiên tiến, mọi hoạt động đều hướng tới mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị thương mại của nông sản.

Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao để tạo đột phá trong sản xuất nông nghiệp. Ảnh: M. Duyên

Bảo tồn, nhân giống thành công nhiều giống cây quý

Trung tâm Nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao Phú Yên (thuộc Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Phú Yên) mỗi năm có thể nhân 500.000 cây giống bằng hình thức cấy mô. Cũng từ kỹ thuật cấy mô, đơn vị này lưu trữ thành công nguồn gene một số giống cây trồng quý như sâm cau, lan kim tuyến, lan thạch hộc tía, xạ đen, trâm, nấm mối, mía… Việc lưu trữ nguồn gene không chỉ giúp bảo tồn các giống cây quý đã mai một trong tự nhiên mà còn giúp duy trì nguồn giống thuần chủng. Đồng thời việc nhân giống nhanh giúp tăng diện tích cây trồng đồng loạt theo mô hình cánh đồng lớn, hình thành vùng sản xuất tập trung. Điều này các kỹ thuật canh tác cũ như giâm hom, tách bụi không làm được.

Theo ông Nguyễn Văn Hưng, Trưởng Ban Quản lý Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Phú Yên, ngoài việc chủ động sản xuất, đơn vị đang đẩy mạnh thu hút các tổ chức khoa học như Trung tâm Nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao (TP. Hồ Chí Minh), Trung tâm Giống vật nuôi tại khu vực miền Trung của Viện Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường)... đầu tư vào Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Phú Yên để đa dạng hóa nguồn giống. Hiện hai dự án về gà giống, heo giống đang hoàn thiện hạ tầng và theo kế hoạch cuối năm nay đi vào hoạt động tại đây. Từ đó sẽ có nguồn giống bảo đảm để các tổ chức, cá nhân thúc đẩy sản xuất trên quy mô lớn.

Công nghệ cấy mô được triển khai tại Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Phú Yên. Ảnh: M. Duyên

Không riêng Ban Quản lý Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nhiều tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh cũng tích cực nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp. Điển hình là Thạc sĩ Nguyễn Trần Vũ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã (HTX) Nông lâm nghiệp và dịch vụ Liên Xuân Phát. Với niềm đam mê và nỗ lực của mình, ông Vũ đã tham gia bảo tồn thành công các giống cây bản địa quý như cam thảo Đá Bia, chè Mã Dọ và đưa giống tre khổng lồ vào những tán rừng thay thế cây lâm nghiệp không còn phát huy hiệu quả kinh tế.

Ông Vũ chia sẻ: “Cam thảo Đá Bia, sim rừng, chè Mã Dọ là những loài dược liệu quý tồn tại trong tự nhiên và đang có nguy cơ tuyệt chủng nếu không được bảo tồn nguồn gene đúng cách. Việc làm sống lại các loại cây này bằng phương pháp cấy mô là cách đa dạng hóa cây trồng, tạo thêm cơ hội phát triển kinh tế hộ gia đình gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng khoa học - công nghệ”.

Đối với cây tre, hiện HTX Nông lâm nghiệp và dịch vụ Liên Xuân Phát nhân giống cấy mô thành công và định danh sinh học phân tử chính xác 4 loài tre khổng lồ cũng như nhân giống 23 loài tre quý, tiềm năng khác. Công suất phòng nuôi cấy mô của HTX cho ra 2 triệu cây giống mỗi năm. Tre nuôi cấy mô tạo ra cây giống sạch bệnh, đồng đều, tỷ lệ sống cao, cho sản lượng cao để vừa góp phần chống xói mòn, ổn định dòng chảy, ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước… vừa mang lại giá trị kinh tế từ việc khai thác chế biến các sản phẩm từ tre.

Động lực phát triển bền vững

Từ những thành quả nghiên cứu, HTX Nông lâm nghiệp và dịch vụ Liên Xuân Phát đã sản xuất thành công rượu vang sim từ cây sim rừng. Quy trình trồng cây cam thảo Đá Bia, chè Mã Dọ cũng được chuyển giao cho địa phương thông qua các buổi tập huấn để nhân rộng diện tích sản xuất, góp phần tăng thu nhập cho người dân.

Riêng với giống tre khổng lồ, HTX đã ký hợp đồng cung cấp giống cho một doanh nghiệp ở Thái Nguyên để hình thành vùng trồng tre xen dược liệu trên diện tích 500 ha. Với các hộ dân trong tỉnh, HTX áp dụng mô hình liên kết góp vốn, trong đó HTX góp 50% giá trị cây giống và kỹ thuật cho 4 năm đầu tư. Đến năm thứ 5 thu hoạch, người dân được hưởng 90% lợi nhuận. “So với trồng keo, trồng tre cho giá trị kinh tế gấp 5 - 6 lần”, ông Vũ khẳng định.

Từ phòng thí nghiệm, giống tre khổng lồ được trồng thành công tại vùng núi Tuy An Tây. Ảnh: M. Duyên

Theo ông Nguyễn Văn Hưng, Trưởng Ban Quản lý Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Phú Yên, đối với lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, Nghị quyết số 57-NQ/TW mang ý nghĩa chiến lược trong bối cảnh tỉnh Đắk Lắk nói riêng, cả nước nói chung đang phải đối mặt với biến đổi khí hậu, tài nguyên suy giảm và yêu cầu tăng trưởng xanh.

“Cụ thể hóa nghị quyết này, Tỉnh ủy Đắk Lắk đã triển khai các chương trình hành động, coi nông nghiệp công nghệ cao là động lực then chốt để nâng cao đời sống người dân, tạo thế và lực mới cho phát triển bền vững. Từ đó, công nghệ có mặt trong từng mảnh vườn, chuồng nuôi, từng địa phương và vùng sản xuất. Đây là cách đưa nghị quyết của Đảng đi vào đời sống một cách sinh động”, ông Hưng nói.

Minh Duyên - Thùy Thảo