Để tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học

Đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học không chỉ là một ý tưởng mang tính thời sự, mà ngày càng trở thành yêu cầu bức thiết trong tiến trình hội nhập quốc tế. Khi Việt Nam mở rộng quan hệ đối ngoại, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, năng lực ngoại ngữ - đặc biệt là tiếng Anh - chính là chìa khóa để thế hệ trẻ tự tin bước ra thế giới.

Thực tiễn cho thấy, từ giảng đường đại học, môi trường công sở đến nghiên cứu, công nghệ, du lịch hay thương mại, nhu cầu sử dụng tiếng Anh hiện diện ở khắp nơi. Không phải ngẫu nhiên mà Đảng và Nhà nước đã xác định rõ trong nhiều chủ trương, chính sách. Mới đây, Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu này. Vì thế, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học cần được nhìn nhận như một bước đi chiến lược.

Tiếng Anh là chìa khóa để thế hệ trẻ tự tin bước ra thế giới. Trong ảnh: Học sinh lớp 10 Anh 1 Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh trong ngày khai giảng năm học mới.

Tuy nhiên, nhìn lại quá trình triển khai, có thể thấy tiếng Anh dù đã được đưa vào dạy ở tất cả cấp học, nhưng phần lớn vẫn dừng ở mức “môn học bắt buộc”. Không ít học sinh đạt điểm cao trong các kỳ thi, song lại lúng túng, ngại giao tiếp trong thực tế. Điều đó cho thấy cách dạy - học hiện nay còn nặng về ngữ pháp, từ vựng, mà thiếu môi trường rèn luyện để học sinh sử dụng tiếng Anh như một công cụ giao tiếp hằng ngày.

Muốn thay đổi thực trạng này, ngành giáo dục cần tiếp cận theo hướng mới: dạy và học phải gắn với năng lực sử dụng trong đời sống. Các mô hình “học đi đôi với hành”, “học qua trải nghiệm” như câu lạc bộ tiếng Anh, hoạt động ngoại khóa, hay giao lưu trực tuyến với bạn bè quốc tế cần được khuyến khích. Khi tiếng Anh hiện diện tự nhiên trong sinh hoạt học đường, học sinh sẽ có môi trường và động lực để rèn luyện thường xuyên.

Song song với đổi mới phương pháp, yếu tố quyết định vẫn là đội ngũ giáo viên. Hiện nay, chất lượng giáo viên tiếng Anh chưa đồng đều giữa các vùng miền. Ở đô thị, học sinh dễ dàng tiếp cận giáo viên bản ngữ và trung tâm ngoại ngữ hiện đại; trong khi đó, ở nông thôn, miền núi, nhiều em còn thiếu cả thầy lẫn phương tiện học tập. Do vậy, cần có chiến lược đào tạo, bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn quốc tế, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, học liệu số để thu hẹp khoảng cách này.

Bên cạnh nhà trường, vai trò của gia đình và xã hội cũng hết sức quan trọng. Tiếng Anh chỉ thật sự trở thành ngôn ngữ thứ hai khi được nuôi dưỡng cả trong và ngoài lớp học. Cha mẹ có thể đồng hành cùng con bằng những việc đơn giản như cho con xem phim, nghe nhạc, đọc truyện tiếng Anh, hoặc khuyến khích con tham gia các sân chơi quốc tế trực tuyến. Các tổ chức, doanh nghiệp có thể hỗ trợ bằng việc tài trợ câu lạc bộ, tổ chức giao lưu, tạo thêm môi trường thực hành cho học sinh.

Ở tầm vĩ mô, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai còn gắn liền với mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Khi thế hệ trẻ thành thạo tiếng Anh, đất nước sẽ có nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, đối với những tỉnh, thành giàu tiềm năng du lịch và nông sản xuất khẩu như Đắk Lắk, ngoại ngữ còn là cầu nối hiệu quả để quảng bá hình ảnh, đưa sản phẩm địa phương vươn xa ra thị trường toàn cầu.

Tất nhiên, con đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức: từ chuẩn hóa chương trình giảng dạy, đổi mới phương pháp, đầu tư cơ sở vật chất cho đến phát triển đội ngũ giáo viên... Nhưng với lộ trình rõ ràng, sự kiên định của ngành giáo dục và quyết tâm đồng hành của toàn xã hội, mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học hoàn toàn khả thi.

Việt An