Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Nâng cao hiệu lực quản lý báo chí

Chiều 24/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Nhiều đề xuất quan trọng đã được nêu, tập trung vào bảo vệ an toàn tác nghiệp cho nhà báo, làm rõ các hành vi bị nghiêm cấm, quản lý đội ngũ cộng tác viên và hoàn thiện điều kiện cấp phép, cấp thẻ nhà báo.

Liên quan đến quyền được bảo vệ an toàn trong quá trình tác nghiệp, đại biểu đề nghị bổ sung quy định rõ tại Điều 9 về bảo đảm an toàn cho nhà báo khi vào các “điểm nóng” của sự thật, với cơ chế phối hợp giữa cơ quan báo chí, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng để bảo vệ tính mạng và sức khỏe nhà báo một cách tương xứng.

Đại biểu cũng kiến nghị quy định riêng về quyền được bảo vệ an toàn khi tác nghiệp trong các tình huống rủi ro như thiên tai, cháy nổ, hiện trường tai nạn, khu vực mất an toàn hoặc bối cảnh an ninh trật tự phức tạp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành nội dung thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Phân tích rằng thực tế có nhiều phóng viên phải đối mặt nguy cơ về tính mạng và sức khỏe, bị cản trở hoặc thiếu sự hỗ trợ kịp thời, đại biểu cho rằng, quy định này sẽ tạo cơ sở pháp lý thống nhất cho lực lượng chức năng phối hợp hỗ trợ nhà báo, đồng thời trang bị bảo hộ và kỹ năng an toàn nghiệp vụ, phù hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề xuất bổ sung chính sách hỗ trợ đào tạo bồi dưỡng cho nhà báo làm việc tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới và các vùng kinh tế xã hội khó khăn. Các nhà báo này cần được tiếp cận bình đẳng với chương trình đào tạo chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng số, cùng hỗ trợ chi phí học tập, di chuyển và tài liệu.

Hình thức đào tạo cần linh hoạt, gồm đào tạo lưu động tại địa phương và trực tuyến nhằm khắc phục khó khăn hạ tầng và di chuyển. Nội dung bồi dưỡng cũng nên bao gồm kiến thức văn hóa, xã hội, kỹ năng tiếp cận cộng đồng và an toàn tác nghiệp trong môi trường rủi ro cao.

Các đại biểu tham dự tại hội trường. Ảnh: quochoi.vn

Về phần hành vi bị nghiêm cấm trong tác nghiệp báo chí, đại biểu nhấn mạnh việc cần làm rõ và lượng hóa các quy định, tránh để những khái niệm như “ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín quốc gia” hay “làm biến dạng, lai căng tiếng Việt” mang tính chủ quan, dễ gây hiểu nhầm và rủi ro pháp lý cho nhà báo khi thực hiện nhiệm vụ đúng pháp luật. 

Một số ý kiến đề xuất bổ sung cấm cung cấp thông tin suy đoán không có cơ sở rõ ràng, vì điều này gây thiệt hại lớn cho thị trường và an ninh xã hội; đồng thời yêu cầu ghi rõ hành vi đe dọa, tấn công, khủng bố nhà báo trên không gian mạng vì đây là thực tế ngày càng phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng tới an toàn nghề nghiệp.

Về quản lý đội ngũ cộng tác viên báo chí, đại biểu đánh giá cao sự đóng góp của cộng tác viên, nhất là ở những lĩnh vực báo chí không thể phủ sóng toàn diện, tuy nhiên họ chỉ được hưởng nhuận bút mà không được đảm bảo quyền lợi an toàn và cơ hội đào tạo nghiệp vụ.

Đại biểu đề nghị định nghĩa rõ “cộng tác viên” là người làm báo không thường trực, ký hợp đồng và chịu trách nhiệm trước pháp luật và cơ quan báo chí; đồng thời đề xuất cấp thẻ nhà báo cho cộng tác viên có thời gian ký hợp đồng ổn định và đảm bảo chất lượng sản phẩm báo chí.

Tình trạng quản lý lỏng lẻo tại văn phòng đại diện, phóng viên thường trú cũng được các đại biểu lưu ý khi nhiều trường hợp lợi dụng danh nghĩa báo chí để trục lợi, gây bức xúc tại địa phương. Đại biểu đồng tình với dự thảo luật phân cấp cho UBND tỉnh quản lý báo chí địa phương nhưng kiến nghị cần phân rõ: UBND tỉnh chỉ kiểm tra văn phòng đại diện và phóng viên thường trú của đơn vị sự nghiệp ngoài công lập, còn các cơ quan báo chí công lập thuộc Trung ương thì do cơ quan chủ quản quản lý, UBND tỉnh chỉ phối hợp.

Về cấp phép hoạt động báo chí và cấp thẻ nhà báo, đại biểu đề nghị chuyển hướng đánh giá theo mức độ tuân thủ pháp luật, chất lượng nội dung và hiệu quả phục vụ nhiệm vụ chính trị xã hội, giảm bớt điều kiện kỹ thuật và thủ tục hành chính. Đại biểu cũng đề xuất quy định rõ đối tượng được cấp thẻ và trách nhiệm cơ quan quản lý Nhà nước nhằm tăng cường kiểm tra, giám sát...

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng giải trình các nội dung đại biểu quan tâm. Ảnh: quochoi.vn

Giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để tiếp thu ý kiến hợp lý hoàn thiện dự thảo Luật. Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh quyền lợi hợp pháp của phóng viên, cơ quan báo chí cùng quyền tự do báo chí của nhân dân được bảo vệ trong dự thảo.

Việc quy định bồi dưỡng nghiệp vụ nhằm bảo vệ uy tín nghề nghiệp, nâng cao chuẩn mực đạo đức và trang bị bản lĩnh chuyên môn cho phóng viên trong môi trường truyền thông phức tạp ngày nay, không phải là giấy phép con mà là hỗ trợ cần thiết và quyền lợi chính đáng của nhà báo…

Lan Anh (tổng hợp)