Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Kiến tạo không gian phát triển mới, khơi thông các cực tăng trưởng

Sáng 28/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tại phiên họp, các đại biểu đã kiến nghị nhiều giải pháp nhằm tạo xung lực mới cho các vùng kinh tế trọng điểm.

Đa số đại biểu bày tỏ sự nhất trí cao với Báo cáo điều chỉnh Quy hoạch, đánh giá đây là bước đi cấp thiết và kịp thời. Việc sửa đổi Nghị quyết 81 chỉ sau 2 năm ban hành không chỉ nhằm phù hợp với lộ trình sắp xếp đơn vị hành chính, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, mà còn để hiện thực hóa các chủ trương lớn của Đảng khi đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên vươn mình: tăng trưởng nhanh, bền vững và thích ứng với bối cảnh quốc tế đầy biến động.

Đại biểu cho rằng, việc giảm đầu mối từ 63 xuống 34 tỉnh và tổ chức chính quyền hai cấp là cơ hội vàng để "thiết kế lại không gian phát triển" chứ không đơn thuần là kẻ lại đường ranh giới hành chính.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Theo đại biểu, quy hoạch tổng thể quốc gia không thể chỉ điều chỉnh cho khớp nối bản đồ, mà phải trả lời được câu hỏi những cực tăng trưởng nào sẽ kéo cả nền kinh tế lên mức hai con số. Bản đồ mới phải là bản đồ năng suất, dựa trên năng lực công nghiệp, hàm lượng công nghệ, mật độ doanh nghiệp và tỷ trọng kinh tế số, chứ không dựa trên địa giới hành chính.

Đại biểu cũng đề xuất Hội đồng điều phối vùng quốc gia cần được luật hóa, trực thuộc Thủ tướng với đủ quyền lực để điều phối hạ tầng, bắt buộc dùng chung dữ liệu, tránh tình trạng "mạnh ai nấy làm", tỉnh nào cũng xin làm cảng biển, sân bay quốc tế gây lãng phí nguồn lực.

Liên quan đến tiêu chí lựa chọn dự án, đại biểu đề nghị bổ sung bộ tiêu chí định lượng và định tính cụ thể. Việc này nhằm tránh dàn trải, đảm bảo các dự án được chọn có tính kết nối liên vùng, liên quốc gia và tạo hiệu quả lan tỏa thực sự, giúp Quốc hội giám sát hiệu quả quá trình triển khai.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Trong bối cảnh chi phí logistics còn cao, việc phát triển hạ tầng đường sắt và cảng biển được nhiều đại biểu đặc biệt lưu tâm. Đánh giá cao việc cập nhật hai tuyến đường sắt vào quy hoạch: Tuyến Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái và Tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh, đại biểu cho rằng việc mở rộng đường sắt tốc độ cao ngoài trục Bắc - Nam sang các trục có nhu cầu lớn về du lịch, thương mại là tư duy đột phá.

Đại biểu cũng chỉ ra “khoảng trống” trong kết nối đường sắt. Theo đại biểu, sau khi sáp nhập hành chính, khoảng cách địa lý nới rộng, nếu chỉ tập trung trục xương sống quốc gia mà bỏ quên đường sắt kết nối nội tỉnh, liên tỉnh thì người dân vẫn sẽ phụ thuộc vào đường bộ. Do vậy, cần mở khuôn khổ pháp lý để xây dựng các tuyến đường sắt vùng, kết nối các khu công nghiệp, di sản với mạng lưới quốc gia. Đây là giải pháp chia sẻ lưu lượng cho đường bộ và hình thành các cực tăng trưởng cấp tỉnh.

Các đại biểu dự phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Góp ý về định hướng vùng, đại biểu cũng đưa ra bức tranh tổng thể với những lưu ý xác đáng cho từng khu vực: Vùng trung du miền núi phía Bắc: Cần cân nhắc kỹ giữa khai thác khoáng sản và phòng chống thiên tai, ưu tiên an toàn cho người dân trước sạt lở, lũ lụt.

Vùng đồng bằng sông Hồng: Chú trọng bảo tồn không gian văn hóa, làng nghề song hành với phát triển công nghệ cao.

Vùng Đông Nam Bộ: Là vùng động lực đóng góp 38% GDP, cần ưu tiên tối đa cho hạ tầng kết nối quốc tế (cảng Cần Giờ, sân bay Long Thành) và kết nối với Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long.

Vùng đồng bằng sông Cửu Long: Cần đầu tư hạ tầng để vùng thoát khỏi cảnh “làm ra lúa gạo nhưng chưa tự chủ tài chính”.

Đối với vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, đại biểu đề nghị bổ sung rõ chủ trương “hình thành và phát triển khu kinh tế ven biển” vào Nghị quyết. Theo đại biểu, đây là cơ sở pháp lý quan trọng để các địa phương có tiềm năng biển (hoặc liên kết biển) triển khai các dự án hạ tầng chiến lược, cảng biển chuyên dụng gắn với công nghiệp, tạo đà bứt phá cho toàn vùng.

Các đại biểu nhiều cũng nêu rõ, quy hoạch tốt mới chỉ là bước đầu. Để bản đồ quy hoạch thực sự trở thành bản đồ của sự thịnh vượng, cần sớm tháo gỡ ba “nút thắt” kinh điển: nguồn lực đầu tư, tiến độ triển khai và cơ chế điều phối liên ngành hiệu quả…

Lan Anh (tổng hợp)