Đầu tư trọng điểm để các trường đại học địa phương trở thành trung tâm đào tạo, nghiên cứu

Tôi hoàn toàn thống nhất và đánh giá cao dự thảo Văn kiện trình Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, đặc biệt là 18 vấn đề mới được nêu trong dự thảo. Văn kiện đã tiếp tục khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược, lâu dài của Đảng trong việc xây dựng nền giáo dục Việt Nam hiện đại, hội nhập và phát triển bền vững.

Tôi cũng đồng tình với tinh thần đổi mới toàn diện giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, gắn đào tạo với nhu cầu xã hội và yêu cầu phát triển đất nước trong bối cảnh chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp 4.0. Những định hướng về tự chủ đại học, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, thúc đẩy khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo được thể hiện trong dự thảo là rất kịp thời, sát với thực tiễn.

Bên cạnh đó, dự thảo Văn kiện thể hiện sự kế thừa và cụ thể hóa tinh thần của bốn nghị quyết quan trọng của Đảng thời gian qua, được xem là “bộ tứ trụ cột” cho phát triển đất nước, trong đó có Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Việc nhận định đúng thực trạng, nguyên nhân hạn chế trong lĩnh vực giáo dục và xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của nghị quyết là cơ sở quan trọng để đưa sự nghiệp giáo dục sang giai đoạn phát triển mới.

Theo tôi, dự thảo Văn kiện nên bổ sung và làm rõ hơn một số vấn đề trọng tâm, như: Về đầu tư cho giáo dục, cần nhấn mạnh rõ hơn quan điểm “đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển”. Bởi trên thực tế, nguồn lực phân bổ cho giáo dục còn hạn chế, chưa tương xứng với yêu cầu phát triển. Vì vậy, nên có cơ chế huy động đa dạng nguồn lực, ưu tiên đầu tư cho vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và cơ sở giáo dục đại học công lập. Về tự chủ và xã hội hóa giáo dục, cần có hướng dẫn, cơ chế cụ thể để thực hiện tự chủ đại học thực chất, hiệu quả, tránh hình thức. Đồng thời, hoàn thiện chính sách xã hội hóa để khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư giáo dục song vẫn bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Về phát triển đội ngũ nhà giáo, đề nghị dự thảo Văn kiện nhấn mạnh thêm chính sách đãi ngộ, thu hút, trọng dụng người tài trong giáo dục; có cơ chế phát triển đội ngũ giảng viên trình độ cao gắn với nghiên cứu, đổi mới sáng tạo; cải thiện đời sống và môi trường làm việc cho giáo viên, giảng viên. Về chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ, cần xác định rõ mục tiêu, lộ trình chuyển đổi số trong giáo dục, ưu tiên đầu tư hạ tầng công nghệ và nguồn nhân lực công nghệ thông tin tại các cơ sở giáo dục, nhất là ở địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Việc triển khai các chủ trương mới về giáo dục đại học nêu trong dự thảo Văn kiện sẽ mở ra cơ hội lớn để địa phương phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, Đảng, Nhà nước cần tăng cường phân cấp, phân quyền và đầu tư trọng điểm cho các trường đại học ở địa phương, giúp các trường trở thành trung tâm đào tạo, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp của khu vực. Có chính sách thu hút, đãi ngộ đội ngũ giảng viên, nhà khoa học có trình độ cao về giảng dạy, nghiên cứu tại địa phương; đồng thời khuyến khích các cơ sở giáo dục phối hợp với doanh nghiệp, viện nghiên cứu để nâng cao hiệu quả đào tạo và ứng dụng khoa học. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy - học tập.

Những định hướng đổi mới trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo nếu được triển khai hiệu quả sẽ là nền tảng vững chắc để Việt Nam phát triển bền vững trong những thập niên tới.

TS. Trần Lăng

Hiệu trưởng Trường Đại học Phú Yên