Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội khóa XV:

Đề nghị cho phép sử dụng hơn 6.000 tỷ đồng để cho vay các chương trình tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội

Sáng 24/6, trong khuôn khổ chương trình Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội xem xét tờ trình và báo cáo thẩm tra về việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do ngân sách nhà nước cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội.

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, từ năm 2008 đến năm 2017, ngân sách nhà nước (NSNN) đã cấp cho Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) nguồn vốn để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách nhằm hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng yếu thế khác.

Các chương trình này đã mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần giúp gần 1,1 triệu hộ gia đình tiếp cận vốn vay ưu đãi, xây dựng hơn 700.000 căn nhà ở xã hội, hỗ trợ gần 400.000 lượt đồng bào dân tộc thiểu số và hơn 11.000 lao động xuất khẩu từ các huyện nghèo.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình. Ảnh: quochoi.vn

Tuy nhiên, đến nay các chương trình nêu trên đã kết thúc thời gian thực hiện theo quy định, và theo Luật NSNN, các khoản vốn NSNN đã hết thời hạn phải được hoàn trả về ngân sách.

Trong khi đó, nhu cầu vay vốn cho các chương trình tín dụng chính sách hiện tại vẫn rất lớn, ước tính khoảng 31.727 tỷ đồng đến hết năm 2025, nhưng nguồn vốn bố trí từ NSNN mới chỉ đáp ứng một phần. Điển hình, chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (theo Nghị định 28/2022/NĐ-CP) và chương trình cho vay nhà ở xã hội (theo Nghị định 100/2024/NĐ-CP) đang thiếu nguồn lực nghiêm trọng.

Trên cơ sở đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép sử dụng lại toàn bộ số vốn đã và đang thu hồi để tiếp tục cho vay đúng đối tượng, đúng mục tiêu. Đồng thời, Chính phủ sẽ giao Thủ tướng xem xét, quyết định mức phân bổ cụ thể cho từng chương trình, ưu tiên cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn.

Đối với phương án xử lý nguồn vốn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ: Về nguyên tắc, đối với nguồn vốn NSNN cho vay khi hết thời hạn thực hiện (không còn nhiệm vụ chi) phải thu hồi để trả lại NSNN; trường hợp Ngân hàng CSXH cần có nhu cầu tiếp tục sử dụng nguồn vốn NSNN đã cấp này để thực hiện cho vay các chương trình tín dụng chính sách khác (thay đổi nhiệm vụ chi của NSNN) thuộc thẩm quyền xem xét, quyết định của Quốc hội, theo quy định tại điểm b, khoản 5 Luật NSNN.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết: Về sự cần thiết xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng CSXH, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận thấy, đề xuất của Chính phủ tại Tờ trình số 511/TTr-CP ngày 12/6/2025 nhằm thể chế hóa và triển khai thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 30/10/2024 của Ban Bí thư về nâng cao hiệu quả của tín dụng CSXH trong giai đoạn mới và Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24/5/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở trong tình hình mới.

Trong thời gian qua, NSNN đã bố trí cho Ngân hàng CSXH thực hiện các chương trình tín dụng chính sách đã được Quốc hội quyết định. Các chương trình tín dụng chính sách đã phát huy hiệu quả, thể hiện tính nhân văn của Đảng, Nhà nước trong việc hỗ trợ vốn cho các đối tượng chính sách, vùng dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn, góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội.

Tuy nhiên, sau gần 5 năm thực hiện vẫn chưa đáp ứng được nhiệm vụ và nhu cầu vay vốn của các đối tượng chính sách, do vậy việc bố trí NSNN cho Ngân hàng CSXH thực hiện cho vay các chương trình tín dụng chính sách là cần thiết.

Liên quan đến phương án xử lý nguồn vốn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, đề xuất cho phép Ngân hàng CSXH được sử dụng nguồn vốn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện cơ bản phù hợp với tình hình thực tiễn và đề nghị báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định cho phép sử dụng toàn bộ số tiền 6.068,961 tỷ đồng để cho vay các chương trình tín dụng tại Ngân hàng CSXH theo đề nghị của Chính phủ tại Tờ trình số 511/TTr-CP.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ rà soát và chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu, tình hình cho vay và thu hồi nợ của Ngân hàng CSXH và số tiền NSNN cấp cho các chương trình tín dụng chính sách đã hết thời hạn thực hiện tại Ngân hàng CSXH được báo cáo tại Tờ trình số 511/TTr-CP. Đồng thời, chỉ đạo Ngân hàng CSXH quản lý, sử dụng, cho vay đúng quy định, hiệu quả, bảo đảm thực hiện được mục tiêu của các chương trình cho vay, không để xảy ra trục lợi chính sách, thất thoát, lãng phí, tiêu cực…

Lan Anh (tổng hợp)