Đưa trí tuệ nhân tạo vào quản trị hành chính, tại sao không?

Chủ trương sắp xếp chỗ làm việc cho cán bộ, công chức, viên chức ở các tỉnh thành sau sáp nhập đang khiến giới công nghệ số đặt vấn đề rằng, tại sao chưa thể phát huy các lợi thế “số hóa”, đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào quản trị hành chính để giảm thiểu tương tác thủ công?

Ông Lương Ngọc Tuấn, chuyên gia về công nghệ thông tin và chuyển đổi số tại TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, từ năm 2014, ông và các cộng sự đã tiếp cận với chính quyền một thành phố, đề xuất đưa AI vào quản trị hành chính địa phương. Cụ thể, Trung tâm dịch vụ hành chính công của thành phố này chỉ cần lắp đặt các màn hình máy tính, cài đặt phần mềm AI là có thể không còn cần người của các sở, ngành trực nữa.

Khi người dân, doanh nghiệp có nhu cầu làm thủ tục hành chính, họ chỉ cần trình giấy tờ tùy thân và AI sẽ nhận dạng ra họ ngay, để tiến hành các đăng ký thủ tục, yêu cầu quét các văn bản, giấy tờ liên quan… Tinh thần của việc kiểm soát này là tiếp nhận ngay đề nghị của công dân, hậu kiểm về sau, người dân chỉ cần xác nhận chịu trách nhiệm về các khai báo của mình. Bước làm việc qua AI này sẽ cơ bản giải quyết đến 60% nhu cầu thủ tục của người dân. Khi gặp các thủ tục vướng mắc, thiếu giấy tờ liên quan, cần sự chứng thực đánh giá từ chuyên viên quản lý sở, ngành, AI sẽ hỗ trợ kết nối điện thoại, tin nhắn để trao đổi với người đảm trách cụ thể. Cuối cùng, chỉ có những trường hợp nan giải, chuyên viên quản lý sẽ hẹn gặp công dân.

Minh họa: ChatGPT

Hoạt động hành chính, với sự hỗ trợ của AI sẽ rất tinh gọn, hiệu quả, nhất là tránh được những tiêu cực phát sinh trong giao tiếp “người gặp người”. Các trung tâm dịch vụ hành chính công theo đó cũng tinh giản tối đa bộ máy làm việc, thậm chí là môi trường “không người”, giảm thiểu rất nhiều chi phí.

Việc ứng dụng AI vào quản trị hành chính hiện nay còn thuận lợi hơn, bởi công nghệ số đã phát triển đa dạng các phần mềm và công cụ ứng dụng hữu hiệu. Đến nay người dân, nhất là ở các đô thị, đều có điện thoại thông minh, công cụ tương tác đơn giản và thân thiện nhất với các công cụ AI. Theo đó, chỉ cần có chính sách khích lệ, hướng dẫn người dân làm quen các công cụ AI ứng dụng vào quản lý hành chính nhà nước, mọi người sẽ nhanh chóng thích ứng, hiệu quả số hóa trong dịch vụ công sẽ tăng rất nhanh chóng.

Tương tác giữa quản lý hành chính nhà nước với các doanh nghiệp cũng sẽ nhanh gọn và hiệu quả hơn hẳn. Các doanh nghiệp không cần tốn kém nhiều chi phí, thời gian để đăng ký những thủ tục cần thiết. Những hoạt động đầu tư ở doanh nghiệp, qua kiểm soát từ đăng ký vào phần mềm hành chính công cũng sẽ minh bạch hơn, đặc biệt về các nghĩa vụ thuế và trách nhiệm xã hội. Các bộ phận kế toán, kiểm soát doanh nghiệp sẽ tinh giản và minh bạch được rất nhiều khâu tổ chức nhân lực, đánh giá thống kê…

Đặc biệt, với chủ trương thúc đẩy trách nhiệm dân sự của công dân qua nâng cấp định danh với căn cước, giấy tờ tùy thân và các loại giấy tờ khác ở người dân sẽ được tinh giản, xác minh cụ thể, chính xác hơn thì việc ứng dụng AI hỗ trợ những hoạt động hành chính, tiếp cận nền hành chính công sẽ càng hiệu quả hơn nữa. Một khi căn cước công dân được sử dụng vào nhiều mặt xã hội, cung cấp, xác thực các quyền và nghĩa vụ cần thiết của công dân, giúp người dân tiết kiệm được thời gian công sức và nhất là không phải “đi chứng minh” về bản thân, hoạt động quản trị xã hội của các cơ quan chức năng, quản lý nhà nước sẽ được cải thiện hoàn toàn.

Có thể nói, điểm vướng mắc của công tác triển khai ứng dụng AI vào bộ máy hành chính hiện nay chỉ có thể là năng lực, nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức có đáp ứng, theo kịp không. Vấn đề này thực chất đang được Trung ương hết sức ghi nhận và thúc đẩy, thông qua các chủ trương cải cách tinh giản bộ máy hành chính, sáp nhập địa phương. Đội ngũ cán bộ, công chức theo đó phải tự nhận thức được trách nhiệm phải học tập, bồi dưỡng các năng lực làm việc và trách nhiệm “phục vụ thay vì quản lý”. Một khi tinh thần này được quán triệt và lan tỏa, bộ máy hành chính tại các địa phương sẽ hoàn toàn thay đổi, vừa tinh gọn linh hoạt vừa gắn chặt những trách nhiệm hành động nhiệt huyết hơn, vì quyền lợi người dân mà làm việc.

Ứng dụng AI vào quản trị hành chính nhà nước là bước cần thiết nhằm hiện thực hóa sự thay đổi năng lực, chất lượng hoạt động hành chính của các bộ ngành, địa phương.

Thụy Bất Nhi