Trẻ bị viêm amidan - không thể xem thường

Viêm amidan là bệnh lý đường hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường. Tuy nhiên, do bệnh có những biểu hiện giống cảm cúm thông thường như đau họng, sốt nhẹ…, nhiều phụ huynh thường chủ quan, tự mua thuốc điều trị tại nhà, trong đó có kháng sinh hoặc các mẹo dân gian, dễ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.

Khi thấy cậu con trai 9 tuổi bị đau họng, nuốt khó, sốt nhẹ, chị V.T.P (trú phường Buôn Ma Thuột) nghĩ con chỉ bị cảm lạnh nên tự mua thuốc điều trị đau họng cho con uống và ngậm chanh mật ong tại nhà. Sau vài ngày, cậu bé vẫn không hết sốt lại kèm theo triệu chứng nuốt khó, nổi hạch hai bên họng. Chị đưa con đi khám thì bác sĩ chẩn đoán con chị bị viêm amidan cấp có mủ, nguy cơ biến chứng áp xe quanh amidan cần nhập viện điều trị dài ngày.

Không riêng trường hợp này, thời gian gần đây tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên và Bệnh viện Đa khoa TP. Buôn Ma Thuột, các bác sĩ tiếp nhận hàng chục trẻ bị viêm amidan, viêm họng cấp mỗi tuần. Hầu hết các trường hợp bệnh nhi đều được cha mẹ tự điều trị tại nhà vài ngày trước khi đưa trẻ đến khám, dẫn đến việc điều trị phức tạp, tốn kém chi phí điều trị và kéo dài thời gian hồi phục của trẻ.

Không chủ quan khi trẻ bị viêm họng. Ảnh: Bảo Trọng

Bác sĩ Trần Thị Thúy Minh, Trưởng Khoa Nhi tổng hợp (Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên) cho biết: Triệu chứng thường gặp của viêm họng là đau rát cổ họng, nuốt đau, ho khan hoặc ho có đờm, sốt, khàn tiếng, hơi thở có mùi… Một số trường hợp có thể nổi hạch cổ, chán ăn, mệt mỏi. Một trong những sai lầm phổ biến hiện nay là các bậc cha mẹ thường đánh giá mức độ bệnh thông qua các biểu hiện như ho nhiều hay ít, sốt cao hay thấp, từ đó tự quyết định có nên dùng kháng sinh hay không. Việc lạm dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh không kê đơn có thể gây kháng thuốc, rối loạn tiêu hóa và che lấp triệu chứng bệnh. Ngay cả với những trường hợp viêm họng, viêm amidan do vi khuẩn, không phải lúc nào cũng cần dùng kháng sinh. Cơ thể trẻ có cơ chế tự điều chỉnh và tự tạo ra kháng thể để bảo vệ, đó là lý do amidan và các hạch bạch huyết quanh họng sưng lên khi bị viêm. Việc dùng kháng sinh chỉ thực sự cần thiết khi cơ thể không đủ sức chống chọi, ví dụ như khi sốt cao liên tục, có bằng chứng tổn thương rõ, xét nghiệm viêm tăng cao…

Bên cạnh đó, viêm họng hạt thường bị xem là biến chứng của viêm họng nhưng thực chất là phản ứng bảo vệ mạnh mẽ của hệ miễn dịch, không phải biểu hiện của bệnh nặng. Khi niêm mạc họng bị viêm kéo dài do vi khuẩn, vi rút, các hạt lympho nằm ở thành sau họng sẽ tăng cường hoạt động, phì đại để chống lại tác nhân gây bệnh. Các hạch bạch huyết vùng cổ vốn là “trạm kiểm soát” miễn dịch sẽ sưng to lên như một phần của phản ứng phòng vệ, có thể sờ thấy hạch ở hai bên cổ, dưới cằm hoặc sau tai, kèm theo cảm giác đau khi nuốt hoặc khi ấn vào. Đây là cơ chế tự vệ tự nhiên của cơ thể, giúp bao vây và tiêu diệt vi sinh vật xâm nhập qua đường hô hấp. Nếu hệ miễn dịch đủ khỏe, cơ thể có thể tự kiểm soát và làm lành vùng viêm mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, khi sức đề kháng suy yếu, có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc bội nhiễm, bác sĩ sẽ đánh giá và quyết định hướng điều trị phù hợp.

Bác sĩ Minh khuyến cáo, điều quan trọng nhất trong phòng và điều trị viêm amidan ở trẻ là cha mẹ cần chủ động giữ ấm vùng cổ, họng của trẻ; tránh cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh đường hô hấp; giữ gìn vệ sinh tay miệng và bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để tăng sức đề kháng. Không lạm dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh; việc dùng thuốc phải có chỉ định cụ thể từ bác sĩ sau khi khám lâm sàng. Tránh tự ý điều trị bằng mẹo dân gian hoặc kéo dài thời gian tự theo dõi tại nhà. Đồng thời, cần tuân thủ điều trị khi đã được chẩn đoán: dùng thuốc đủ liều, đủ ngày, đúng cách; tái khám đúng hẹn; không ngưng thuốc giữa chừng khi thấy trẻ bớt triệu chứng.

Viêm amidan ở trẻ không thể xem nhẹ. Đánh giá đúng, điều trị kịp thời và phòng bệnh chủ động là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ.

Ngọc Lan - Thu Phượng