Tiên trách kỷ, hậu trách ai?

Thời gian gần đây, không ít phụ huynh bị dính lao lý do giao xe cho con khi chưa đủ điều kiện, gây tai nạn giao thông, để lại hậu quả nặng nề cho bản thân và người khác.

Cuối tháng 3/2024, TAND huyện Chư Prông (tỉnh Gia Lai) đã đưa ra xét xử lưu động vụ án liên quan vụ giao xe máy cho con trai chưa đủ tuổi lái gây tai nạn làm chết 4 người. Bị cáo trong vụ án là bà R.M.P. (trú xã Ia Lâu, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai).

Bà P. bị Viện KSND truy tố về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Dù chưa đủ tuổi thành niên, chưa có giấy phép lái xe nhưng con trai đầu của bà (thời điểm xảy ra vụ tai nạn mới 17 tuổi) vẫn được mẹ giao xe máy dung tích động cơ 109 cm³ để đi lại hằng ngày.

Hậu quả, con trai bà P. cùng với 3 thanh niên khác ra đi mãi mãi. Người ở lại là bà không những phải chịu nỗi đau mất con mà còn dính vào vòng lao lý. Sau khi nghị án, tòa tuyên phạt bà P. 24 tháng tù, cho hưởng án treo vì lỗi giao xe cho người chưa đủ điều kiện.

Tình trạng học sinh điều khiển xe gắn máy, xe đạp điện không đội mũ bảo hiểm diễn ra khá phổ biến.

Mới đây nhất, TAND huyện Ninh Giang (tỉnh Hải Dương) xét xử và tuyên phạt bị cáo L.T.L. (trú xã Văn Hội, huyện Ninh Giang) 6 tháng tù về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Trước đó, bà L. cho con trai chưa đủ 16 tuổi điều khiển xe máy điện, gây tai nạn khiến một người đàn ông bị tổn thương cơ thể 90%, bản thân con trai bà cũng bị tổn thương 37%.

Thực tế, trong những năm gần đây, các vụ tai nạn giao thông liên quan đến lứa tuổi học sinh diễn biến rất phức tạp và chưa có dấu hiệu giảm. Theo số liệu tại hội nghị trực tuyến chuyên đề toàn quốc về bảo đảm an toàn giao thông đối với học sinh được tổ chức vào tháng 11/2023, chỉ 10 tháng năm 2023 toàn quốc xảy ra 881 vụ tai nạn giao thông liên quan đến học sinh, làm chết 490 người, bị thương 827 người. Trong khi đó, 9 tháng năm 2024 cả nước xảy ra 1.957 vụ tai nạn giao thông liên quan đến lứa tuổi học sinh, làm chết 783 người, bị thương hơn 2.000 người.

Qua công tác tuần tra, kiểm soát, lực lượng chức năng cũng phát hiện nhiều trường hợp học sinh chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe điều khiển phương tiện đến trường. Đơn cử như tại tỉnh Đắk Lắk, chỉ sau một tháng cao điểm ra quân xử lý tình trạng học sinh vi phạm giao thông (tháng 10/2024), lực lượng chức năng đã lập biên bản hơn 2.200 trường hợp, đáng chú ý trong đó có gần 1.000 trường hợp chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện. Trong 3 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh cũng lập biên bản 1.637 trường hợp vi phạm giao thông liên quan đến lứa tuổi học sinh, trong đó 329 trường hợp điều khiển phương tiện khi chưa đủ tuổi.

Cán bộ cảnh sát giao thông tuyên truyền pháp luật về giao thông cho học sinh trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột.

Theo quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP, việc bố mẹ giao xe cho con khi không có bằng lái có thể bị phạt tiền từ 800.000 – 2 triệu đồng đối với xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe mô tô. Tại Luật Trật tự, an toàn giao thông, mức phạt đối với hành vi này đã được tăng lên rất cao với mục đích răn đe, ngăn chặn tình trạng trẻ chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe điều khiển phương tiện. Cụ thể, phạt tiền từ 8 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với cá nhân, từ 16 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với tổ chức là chủ xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe mô tô thực hiện hành vi vi phạm giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện theo quy định.

Việc bố mẹ giao xe máy, thậm chí cả ô tô cho con chưa đủ tuổi điều khiển không phải là chuyện hiếm, các vụ án nêu trên chính là lời cảnh tỉnh đối với các bậc phụ huynh phải nhìn nhận lại chính mình. Bởi với mức xử phạt hành chính, thậm chí bị dính vào vòng lao lý của pháp luật rồi thời hiệu cũng sẽ qua đi, nhưng bản án lương tâm thì các bậc làm cha, làm mẹ không bao giờ trả được.

Hoàng Tuyết