Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV:

Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk góp ý các dự án luật về dân số, phòng bệnh, báo chí, phá sản và bảo hiểm tiền gửi

Ngày 23/10, trong khuôn khổ chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, tại Tổ thảo luận số 15 (gồm Đoàn ĐBQH của 2 tỉnh Đắk Lắk và Phú Thọ), dưới sự điều hành của Phó Trưởng đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk, Tổ phó Tổ thảo luận số 15 Nguyễn Thị Thu Nguyệt, các đại biểu thảo luận về các dự án: Luật Phá sản (sửa đổi); Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi); Luật Báo chí (sửa đổi); Luật Dân số; Luật Phòng bệnh.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu của Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều ý kiến góp ý quan trọng.

Phát biểu về dự thảo Luật Dân số, đại biểu Lê Đào An Xuân, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk đánh giá cao lần soạn thảo này khi đã đưa ra một đạo luật thay thế Pháp lệnh Dân số năm 2003, đồng thời có bước chuyển trọng tâm quan trọng từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Góp ý cụ thể tại Điều 8 về nội dung truyền thông, vận động và giáo dục về dân số, đại biểu đề nghị bổ sung thêm nội dung giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên. Theo đại biểu, đây là vấn đề rất quan trọng nhưng trong thực tiễn triển khai còn gặp nhiều khó khăn, từ rào cản văn hóa khiến phụ huynh và xã hội còn e ngại, cho đến thiếu thốn về nguồn nhân lực chuyên trách. Do vậy, cần coi giáo dục giới tính là nội dung trọng tâm trong công tác dân số.

Đại biểu Lê Đào An Xuân, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk thảo luận tại phiên làm việc. (Ảnh Đoàn ĐBQH tỉnh cung cấp)

Đối với Điều 13 về duy trì mức sinh thay thế, đại biểu cho rằng, dự thảo hiện mới đề xuất tăng thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ sinh con thứ hai. Vì vậy nên mở rộng chính sách cho cả con thứ ba trở đi, bởi nhu cầu nghỉ ngơi, phục hồi sức khỏe của phụ nữ khi sinh con lần sau càng cao hơn. Đồng thời, chính sách này cần được áp dụng cả cho nam giới và đưa vào sửa đổi tại Điều 139 của Bộ luật Lao động, Điều 53 của Luật Bảo hiểm xã hội để bảo đảm tính thống nhất.

Về chính sách ưu tiên mua, thuê nhà ở xã hội, đại biểu đề nghị làm rõ khái niệm “phụ nữ sinh đủ hai con” để tránh hiểu nhầm giữa trường hợp phụ nữ đơn thân và hộ gia đình. Với nam giới, cần mở rộng đối tượng được hưởng chính sách này không chỉ giới hạn ở người có hai con đẻ mà bao gồm cả trường hợp nuôi con nuôi, vì số lượng không nhiều nên khó xảy ra trục lợi chính sách. 

Bên cạnh đó, để khuyến khích mức sinh, cần bổ sung chính sách ưu đãi về giảm trừ gia cảnh trong thuế thu nhập cá nhân, nâng cao mức giảm trừ đối với con thứ ba, đồng thời phát triển hệ thống dịch vụ chăm sóc sau sinh, dịch vụ trông trẻ công lập và tư thục để giảm gánh nặng cho gia đình.

Các đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk tham dự phiên thảo luận tổ. (Ảnh Đoàn ĐBQH tỉnh cung cấp)

Liên quan đến quy định cấm tiết lộ giới tính thai nhi, đại biểu cho rằng nhu cầu biết giới tính của con là chính đáng và còn giúp chuẩn bị tốt cho việc chăm sóc sau sinh. Do đó, chỉ nên cấm tiết lộ trong giai đoạn đầu thai kỳ, còn từ 6–9 tháng thì có thể cho phép nhằm hỗ trợ tư vấn, chăm sóc phù hợp.

Về chính sách thích ứng với già hóa dân số, đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định khuyến khích việc làm cho người cao tuổi, bởi đây là nguồn nhân lực có kinh nghiệm, có khả năng tiếp tục đóng góp cho xã hội, đồng thời giúp họ duy trì sức khỏe và tinh thần. Bên cạnh đó, cần chú trọng xã hội hóa dịch vụ chăm sóc người cao tuổi, bổ sung nguồn tài chính ngoài ngân sách để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn.

Đối với dự thảo Luật Phòng bệnh, đại biểu Lê Đào An Xuân thống nhất với định hướng “chăm sóc từ sớm, từ xa, từ khi mới sinh”, nhưng nhấn mạnh cần quan tâm hơn đến y tế học đường. Đại biểu cho rằng, hiện nay, công tác này còn nhiều bất cập, nhất là tư vấn tâm lý, giới tính cho học sinh; đội ngũ cán bộ y tế học đường thiếu được bồi dưỡng thường xuyên. Do vậy đề nghị phải bổ sung quy định về đào tạo, nâng cao năng lực cho lực lượng này.

Toàn cảnh phiên họp tổ. (Ảnh Đoàn ĐBQH tỉnh cung cấp)

Liên quan đến quy định sử dụng vắc-xin và sinh phẩm (Điều 24), đại biểu cho rằng trách nhiệm của Nhà nước không chỉ dừng lại ở việc bảo đảm kinh phí mà còn phải kiểm tra, đánh giá chất lượng, tính phù hợp của vắc-xin, công khai thành phần, tác dụng trước khi tiêm chủng diện rộng. Đồng thời, dự thảo cần làm rõ cơ chế bồi thường khi xảy ra sự cố và có quy định chi tiết để khả thi trong thực tế, từ đó tạo niềm tin cho người dân với các chương trình tiêm chủng bắt buộc.

Ở nội dung dinh dưỡng phòng bệnh, đại biểu chỉ rõ, hiện mới tập trung theo dõi trẻ em dưới 6 tuổi, trong khi trẻ tiểu học gần như giao cho gia đình và cộng đồng. Đại biểu đề nghị mở rộng đối tượng được theo dõi tăng trưởng định kỳ đến hết bậc tiểu học, đồng thời bổ sung trẻ em dân tộc thiểu số rất ít người (16 dân tộc dưới 10.000 người) vào diện được hỗ trợ phục hồi dinh dưỡng. Theo đại biểu, như vậy mới đáp ứng đúng mục tiêu phòng bệnh từ sớm, từ xa và bảo đảm sự phát triển toàn diện cho thế hệ tương lai.

Đóng góp ý kiến xây dựng dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Đỗ Chí Nghĩa, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) nhấn mạnh, báo chí là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, song trong bối cảnh bùng nổ mạng xã hội, báo chí đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, nhất là về nguồn thu và khả năng tiếp cận công chúng.

Bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại hiện tượng “báo hóa” tạp chí, cũng như những tiêu cực, nhũng nhiễu gây bức xúc trong xã hội. Đại biểu kỳ vọng, việc sửa đổi, ban hành Luật Báo chí lần này sẽ tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của báo chí, đồng thời góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc đang đặt ra.

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) phát biểu thảo luận. (Ảnh Đoàn ĐBQH tỉnh cung cấp)

Về những nội dung cụ thể, tại Điều 3 của dự thảo luật, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, điều chỉnh lại các khái niệm như “báo nói”, “báo hình” để bảo đảm phù hợp hơn với thực tiễn. Đối với Điều 11, dự thảo quy định UBND cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về báo chí đối với cơ quan báo chí của địa phương; văn phòng đại diện, phóng viên thường trú của cơ quan báo chí hoạt động trên địa bàn và “các hoạt động khác theo quy định”, đại biểu cho rằng, việc giao UBND cấp tỉnh quản lý trực tiếp cơ quan báo chí, văn phòng đại diện và phóng viên thường trú là quy định tích cực, giúp tăng cường quản lý, hạn chế tiêu cực. Tuy nhiên, cụm từ “các hoạt động khác theo quy định” còn quá chung chung, nên được quy định cụ thể để bảo đảm rõ ràng, thuận lợi khi thực hiện.

Liên quan đến Điều 13 về Hội Nhà báo Việt Nam, dự thảo có nêu việc Hội kết luận hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp của người làm báo. Đại biểu cho rằng cần cân nhắc kỹ lưỡng để bảo đảm thẩm quyền và quy trình được thực hiện minh bạch.

Ở Điều 16 về cơ quan báo chí, đại biểu đề nghị mở rộng khái niệm cơ quan báo chí theo hướng cho phép các địa phương có điều kiện đặc thù được phát triển mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Điều này vừa tránh lãng phí nguồn lực, vừa phù hợp với định hướng phát triển báo chí trong thời gian tới theo đường lối của Đảng và Nhà nước.

Về cấp, đổi, thu hồi thẻ nhà báo (Điều 29), dự thảo hiện quy định người xin cấp thẻ lần đầu phải tham gia lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức.

Đại biểu đề nghị cần loại trừ đối tượng đã có bằng cử nhân báo chí trở lên, bởi chương trình đào tạo cử nhân báo chí đã bao gồm các học phần về đạo đức, pháp luật, nghiệp vụ báo chí. Nếu tiếp tục bắt buộc nhóm đối tượng này tham gia lớp bồi dưỡng sẽ không thực sự cần thiết. Đồng thời, cũng cần cân nhắc việc quy định cứng rằng lớp bồi dưỡng này chỉ do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức, bởi như vậy có thể làm hạn chế sự linh hoạt trong tổ chức thực hiện…

Đại biểu Dương Bình Phú (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) đóng góp ý kiến thảo luận. (Ảnh Đoàn ĐBQH tỉnh cung cấp)

Tham gia thảo luận về dự án Luật Phá sản (sửa đổi), đại biểu Dương Bình Phú (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) bày tỏ sự thống nhất cao với chủ trương sửa đổi Luật Phá sản năm 2014, đồng thời nêu một số góp ý cụ thể.

Tại Khoản 7, Điều 5 về giải thích từ ngữ, dự thảo quy định: Chủ nợ có bảo đảm là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền yêu cầu doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện nghĩa vụ thanh toán nợ được bảo đảm bằng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc của người thứ ba. Theo đại biểu, trong thực tiễn hoạt động ngân hàng phát sinh trường hợp doanh nghiệp sử dụng tài sản của mình để cầm cố, thế chấp cho doanh nghiệp hoặc cá nhân khác vay vốn. Khi đó, doanh nghiệp là bên bảo đảm chứ không phải bên vay trực tiếp.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp này bị nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản thì theo dự thảo, ngân hàng không được coi là “chủ nợ có bảo đảm” đối với doanh nghiệp cầm cố, thế chấp, mà chỉ là chủ nợ có bảo đảm của bên vay trực tiếp. Điều này dẫn đến nguy cơ ngân hàng không được hưởng cơ chế bảo vệ quyền lợi như các chủ nợ có bảo đảm khác, trong khi hoạt động xử lý tài sản bảo đảm của ngân hàng có thể đã diễn ra trước thời điểm doanh nghiệp bị yêu cầu phá sản. Nếu buộc phải dừng lại để chờ quyết định của tòa án, quyền lợi của ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Vì vậy, đại biểu đề nghị chỉnh sửa quy định theo hướng: Chủ nợ có bảo đảm là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền yêu cầu doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ được bảo đảm bằng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc của người thứ ba, bao gồm cả trường hợp chủ nợ nhận bảo đảm từ bên thứ ba để thực hiện nghĩa vụ thanh toán mà bên thứ ba này mất khả năng thanh toán.

Liên quan đến Điều 29 về thời gian thực hiện phương án phục hồi hoạt động kinh doanh, đại biểu đề xuất: Khi hết thời hạn thực hiện theo nghị quyết hội nghị chủ nợ mà doanh nghiệp vẫn cần thêm thời gian phục hồi, tòa án có thể xem xét gia hạn dựa trên đề xuất của quản tài viên và sự đồng ý của chủ nợ. Tuy nhiên, cần quy định rõ giới hạn thời gian để tránh tình trạng lợi dụng kéo dài việc trả nợ hoặc tận dụng vốn của chủ thể khác. Bên cạnh đó, cần quy định hội nghị chủ nợ phải xác định rõ thời hạn thực hiện phương án phục hồi; nếu không, tòa án sẽ đình chỉ thủ tục phục hồi theo Khoản 1, Điều 37.

Đối với dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), liên quan đến Điều 11 quy định các hành vi bị cấm, đại biểu Dương Bình Phú đề nghị bổ sung thêm các hành vi như: chậm đóng, không đóng, tính sai phí bảo hiểm tiền gửi; sử dụng quỹ bảo hiểm tiền gửi trái pháp luật; truy cập, khai thác, cung cấp cơ sở dữ liệu, số liệu tiền gửi trái phép; thông đồng, bao che, giúp sức tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về bảo hiểm tiền gửi… Các nội dung này cần được rà soát, lồng ghép vào các điều khoản cụ thể để bảo đảm chặt chẽ.

Về Điều 14 liên quan đến quyền và nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, dự thảo quy định tổ chức bảo hiểm tiền gửi có thể mua trái phiếu dài hạn của tổ chức tín dụng được chuyển giao bắt buộc theo quyết định của Ngân hàng Nhà nước. Đại biểu cho rằng cần làm rõ đây là hoạt động nghiệp vụ để xử lý rủi ro hay là hoạt động đầu tư, bởi cách xác định sẽ tác động trực tiếp đến việc sử dụng nguồn vốn hoạt động (Khoản 1, Điều 34) cũng như quỹ dự phòng rủi ro của tổ chức bảo hiểm tiền gửi…

Lan Anh