(E-Magazine) Sáng mãi tinh thần Đồng khởi Hòa Thịnh

Từ ngọn lửa đồng khởi bùng lên cách đây 65 năm, một mạch nguồn tinh thần bền bỉ đã được hun đúc. Trải qua chiến tranh, biến động thời cuộc và đợt mưa lũ lịch sử, mạch nguồn ấy vẫn âm thầm lan tỏa, trở thành sức bật kiên cường để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Hòa Thịnh hôm nay vững vàng đổi mới, tái thiết sau thiên tai, hướng tới phát triển bền vững.

Những ngày này, nhiều đoàn khách từ khắp nơi tìm về Khu di tích lịch sử Đồng khởi xã Hòa Thịnh (xã Hòa Thịnh) để dâng hương, tham quan và tìm hiểu về truyền thống lịch sử hào hùng của cuộc đồng khởi cách đây tròn 65 năm (22/12/1960 - 22/12/2025).

 

Ông Dương Dụ, nguyên Bí thư Huyện ủy Tuy Hòa 1, một trong những cán bộ cách mạng trực tiếp tham gia lãnh đạo cuộc Đồng khởi Hòa Thịnh cho biết những năm sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954, phong trào cách mạng ở miền Nam nói chung, Phú Yên (cũ) nói riêng lâm vào giai đoạn vô cùng cam go.

Trong khi nhân dân cả nước tha thiết mong chờ ngày thống nhất bằng con đường hòa bình, thì chính quyền Mỹ - Diệm lại thẳng tay đàn áp, khủng bố phong trào cách mạng.

 

Luật 10/59 với máy chém lưu động được ban hành, đặt những người cộng sản và quần chúng yêu nước ra ngoài vòng pháp luật, biến nhiều vùng quê yên bình thành “vùng trắng”, nơi máu và nước mắt hòa lẫn.

 

Trước yêu cầu bức thiết của thực tiễn cách mạng, đầu năm 1959, Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 15, xác định con đường phát triển của cách mạng miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc.

 

Đây là bước ngoặt có ý nghĩa sống còn, tạo cơ sở lý luận và thực tiễn để phong trào cách mạng chuyển từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công.

Sau khi quán triệt Nghị quyết số 15, phong trào cách mạng ở huyện Tuy Hòa 1 có những chuyển biến rõ rệt. Tỉnh ủy Phú Yên đã chỉ đạo Huyện ủy Tuy Hòa 1 lựa chọn địa bàn phù hợp để phát động quần chúng nổi dậy.

 

Hòa Thịnh được chọn không chỉ vì là xã có cơ sở chính trị vững chắc, phong trào quần chúng mạnh, mà còn bởi vị trí địa lý đặc biệt: ba bề núi sông bao bọc, giao thông cách trở, đường mòn quanh co, phải qua nhiều chặng sông đò, rất thuận lợi cho ta và bất lợi cho địch trong việc cơ động lực lượng.

 

Để đi đến thắng lợi, công tác chuẩn bị được tiến hành khẩn trương nhưng hết sức chặt chẽ. Chi bộ Đảng và nhân dân Hòa Thịnh đẩy mạnh việc rút thanh niên đưa ra vùng căn cứ, tổ chức vận động sâu rộng đến từng gia đình, từng người dân; đồng thời xây dựng cơ sở nội tuyến, làm tan rã hàng ngũ tay sai ở cơ sở.

 

Lòng dân được hun đúc, khí thế cách mạng âm thầm lan tỏa, chờ thời cơ bùng nổ.

 

 

Đúng 19 giờ ngày 22/12/1960, cuộc đồng khởi chính thức bắt đầu. Đông đảo quần chúng nhân dân cùng lực lượng vũ trang huyện chia làm nhiều mũi tiến công.

 

Lực lượng tham gia chỉ có 4 súng tiểu liên, 1 carbin, 6 súng ngắn, còn lại là gậy gộc, dây thừng, giáo mác… nhưng bằng ý chí và sức mạnh của lòng dân, các mũi tiến công đã nhanh chóng làm chủ tình hình, truy bắt bọn tề ngụy, xóa bỏ chính quyền địch, thành lập chính quyền cách mạng ngay trong đêm.

 

Khoảng 1 giờ sáng 23/12/1960, tại trụ sở xã Hòa Thịnh, cuộc mít-tinh mừng thắng lợi được tổ chức. Hàng nghìn người dân hô vang những khẩu hiệu đầy khí thế: “Đả đảo đế quốc Mỹ và bọn tay sai”, “Cách mạng miền Nam nhất định thắng lợi”.

 

Đến 3 giờ sáng, cuộc mít-tinh kết thúc. Hòa Thịnh chính thức trở thành xã đầu tiên ở đồng bằng Khu 5 do chính quyền cách mạng làm chủ.

Nhìn lại sự kiện này, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên Nguyễn Thành Quang từng khẳng định việc Tỉnh ủy chọn Hòa Thịnh làm nơi phát động đồng khởi là một quyết định hoàn toàn đúng đắn và mang tính chiến lược. Không chỉ bởi thực lực chính trị đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, mà còn bởi địa hình đặc thù của Hòa Thịnh tạo lợi thế rõ rệt cho ta và đặt địch vào thế bị động, khó đối phó.

 

Thắng lợi của Đồng khởi xã Hòa Thịnh nhanh chóng lan tỏa, tạo hiệu ứng dây chuyền mạnh mẽ. Từ đây, phong trào diệt ác, phá kìm được đẩy mạnh ở các xã Hòa Đồng, Hòa Tân, Hòa Mỹ, Hòa Hiệp; vùng giải phóng của tỉnh Phú Yên (cũ) mở rộng với hơn 20.000 dân.

 

Phong trào sản xuất nuôi quân, đóng góp cho cách mạng phát triển sôi nổi. Hàng nghìn thanh niên tình nguyện thoát ly gia đình, gia nhập bộ đội giải phóng, tỏa đi khắp các chiến trường Khu 5, góp phần làm nên thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ.

 

Khu ủy Khu 5 đánh giá Đồng khởi xã Hòa Thịnh là “điểm mở đầu cho phong trào giải phóng các tỉnh đồng bằng Khu 5”. Cùng với Bến Tre, Trà Bồng, Đồng khởi Hòa Thịnh đã đi vào lịch sử dân tộc như một minh chứng sinh động cho sức mạnh của lòng dân và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng.

Từ mạch nguồn tinh thần đồng khởi 65 năm trước, Hòa Thịnh hôm nay tiếp tục vươn lên bằng nội lực, tích cực đổi mới trong vận hành chính quyền hai cấp.

 

Sau sáp nhập đơn vị hành chính, xã Hòa Thịnh bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao hơn về tổ chức bộ máy, phương thức điều hành và chất lượng phục vụ nhân dân. Cấp ủy, chính quyền xã nhanh chóng kiện toàn theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; phân công rõ người, rõ việc, bảo đảm hoạt động thông suốt ngay từ cơ sở.

 

Cải cách hành chính, chuyển đổi số được xác định là khâu đột phá. Mô hình “một cửa, một cửa liên thông” phát huy hiệu quả, với hàng chục nghìn hồ sơ được giải quyết đúng và trước hạn, tạo chuyển biến rõ nét từ “hành chính quản lý” sang “hành chính phục vụ”, qua đó củng cố niềm tin của nhân dân.

 

 

Trên nền tảng sản xuất nông nghiệp ổn định với diện tích hơn 3.130 ha, năng suất lúa đạt trên 74 tạ/ha/vụ, Hòa Thịnh tiếp tục phát triển các mô hình kinh tế hiệu quả.

 

Tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ - thương mại từng bước phục hồi. Hạ tầng nông thôn được đầu tư đồng bộ; 100% hộ dân sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh.

 

Từ nền tảng đạt chuẩn nông thôn mới, xã giữ vững và nâng chất các tiêu chí nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu; nhiều khu dân cư kiểu mẫu, thôn thông minh, vườn mẫu được hình thành.

 

Đặc biệt, với 9 sản phẩm OCOP, trong đó có sản phẩm đạt 4 sao, Hòa Thịnh từng bước khẳng định hướng đi đúng trong phát triển nông nghiệp gắn với xây dựng thương hiệu địa phương.

 

Ông Trần Văn Lụa ở thôn Mỹ Xuân 1, chia sẻ: “Sau sáp nhập, lúc đầu bà con cũng lo bộ máy cồng kềnh, công việc chậm trễ. Nhưng thực tế cho thấy chính quyền làm việc quyết liệt, gần dân hơn; các thủ tục được giải thích rõ ràng, làm nhanh, làm đúng nên người dân tin và sẵn sàng chung tay”.

 

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Hòa Thịnh Phương Văn Lành cho biết: “Vận hành chính quyền hai cấp sau sáp nhập là yêu cầu tất yếu, nhưng quan trọng nhất là phải giữ được sự thông suốt, gần dân và vì dân. Chúng tôi xác định tinh thần đồng khởi là điểm tựa để cán bộ, đảng viên đổi mới tư duy, hành động quyết liệt, không né tránh việc khó, việc mới, qua đó tạo sự đồng thuận, tin tưởng của nhân dân ngay từ cơ sở”.

 

Chính từ nền tảng bộ máy chính quyền vận hành thông suốt, gần dân và sự đồng thuận xã hội được gây dựng sau sáp nhập, Hòa Thịnh có thêm bản lĩnh để đối diện với thử thách khắc nghiệt.

 

Trận mưa lũ lịch sử vừa qua gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản và cơ sở hạ tầng, để lại những mất mát không dễ bù đắp. Nhưng cũng trong hoàn cảnh ngặt nghèo ấy, tinh thần đồng khởi 65 năm trước lại được khơi dậy mạnh mẽ, trở thành điểm tựa tinh thần để cả cộng đồng kiên cường đứng dậy sau thiên tai.

 

 

Ngay khi nước rút, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hòa Thịnh nhanh chóng bắt tay vào khắc phục hậu quả: dọn bùn đất, sửa chữa nhà cửa, san gạt đường giao thông, giúp nhau dựng lại cuộc sống.

 

Sự sẻ chia, tương trợ lan tỏa khắp thôn xóm, thể hiện sinh động tinh thần “làng giúp làng, người giúp người”, những giá trị cốt lõi đã được hun đúc từ phong trào đồng khởi năm xưa và tiếp tục được bồi đắp trong đời sống hôm nay.

 

 

Chị Nguyễn Thị Kim Lài ở thôn Phú Hữu cho biết: “Lũ có thể cuốn trôi tài sản chứ không thể cuốn trôi tình người. Vì vậy, vợ chồng tôi động viên nhau: còn người là còn tất cả. Một người lo nhà cửa, người kia tất bật cùng chính quyền xã điều phối hàng cứu trợ đến từng hộ dân”.

 

Bà Nguyễn Thị Thiêu ở cùng thôn chia sẻ: “Sau lũ, trở về thấy căn nhà chỉ còn đống đổ nát, tôi không biết những ngày sắp tới sẽ ở đâu. May nhờ sự quan tâm của Nhà nước, sự giúp sức của bộ đội, ngôi nhà mới dần hình thành, gia đình tôi rất mừng và thêm vững tin để ổn định cuộc sống”.

 

 

Cùng với nhân dân, cấp ủy, chính quyền xã bám sát cơ sở, kịp thời chỉ đạo công tác cứu trợ, rà soát thiệt hại, đề xuất hỗ trợ khẩn cấp. Đặc biệt, hưởng ứng chủ trương của Chính phủ, Chiến dịch Quang Trung được triển khai với sự tham gia của quân đội, công an và các lực lượng chức năng. Chỉ sau thời gian ngắn, nhiều ngôi nhà mới đã được xây dựng nhanh chóng, từng bước giúp người dân vùng lũ có nơi ở an toàn, ổn định trước Tết Nguyên đán.

 

Song song với đó, xã Hòa Thịnh chủ động xây dựng phương án phục hồi sinh kế cho người dân, từ hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi đến kiến nghị giãn nợ, khoanh nợ, tạo điều kiện để bà con sớm khôi phục sản xuất.

 

 

Phát huy truyền thống cách mạng 65 năm đồng khởi cùng những lợi thế về khối đại đoàn kết và tiềm năng đất đai, lao động, xã Hòa Thịnh hôm nay có đủ cơ sở và động lực để phát triển bền vững trong tương lai.

 

Thực hiện: Lê Hảo - Thùy Thảo

Trình bày: Công Định