18:52, 05/08/2025
Trong nhiệm kỳ 2020 – 2025, Đắk Lắk đã khẳng định mạnh mẽ vị thế "thủ phủ” nông nghiệp của cả nước. Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng là những thách thức không nhỏ về thị trường, công nghệ chế biến và chuỗi liên kết. Để góp phần thực hiện đạt kết quả tốt nhất các mục tiêu kinh tế trong nhiệm kỳ 2025 – 2030, doanh nhân Ngô Tường Vy, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuất - Nhập khẩu trái cây Chánh Thu (Tập đoàn Chánh Thu) đã đưa ra các giải pháp mang tính đột phá nhằm giúp nông sản Đắk Lắk vươn tầm và định vị giá trị trên đấu trường quốc tế.
Là doanh nghiệp ở Bến Tre nhưng đã có gần 10 năm gắn bó với Đắk Lắk, doanh nhân Ngô Tường Vy hiểu rõ được những tiềm năng và lợi thế của Đắk Lắk. Đây là trung tâm nông nghiệp lớn của cả nước, với các vùng sản xuất chuyên canh quy mô lớn, tạo ra những sản phẩm chủ lực có giá trị xuất khẩu cao như cà phê, hồ tiêu, cao su, sầu riêng..., góp phần mang lại kim ngạch xuất khẩu hàng tỷ đô cho nông sản Việt Nam.
Trong đó, không thể không nhắc đến cà phê, với diện tích trên 210.000 ha (chiếm khoảng 30% diện tích cả nước) và kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt hơn 900 triệu USD, chiếm 17,9% kim ngạch xuất khẩu cà phê của cả nước. Thương hiệu "Cà phê Buôn Ma Thuột" đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, trở thành niềm tự hào và là "đại sứ" cho nông sản Đắk Lắk tại các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản
Bên cạnh đó, sầu riêng Đắk Lắk đang nổi lên như một "ngôi sao mới" đầy triển vọng, dẫn đầu cả nước về diện tích và góp phần quan trọng vào con số 3,3 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu của sầu riêng Việt Nam năm 2024. Với diện tích bùng nổ khoảng 41.000 ha và 269 mã số vùng trồng được cấp để xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc vào năm 2025, sầu riêng được kỳ vọng trở thành ngành hàng có kim ngạch xuất cao tiếp theo của tỉnh.
Doanh nhân Ngô Tường Vy cho rằng, sầu riêng Đắk Lắk hội tụ nhiều yếu tố cạnh tranh vượt trội so với các đối thủ như Thái Lan, Malaysia nhờ điều kiện tự nhiên và thời điểm thu hoạch thuận lợi.
Mặc dù đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, con đường xuất khẩu nông sản của Đắk Lắk vẫn còn nhiều gập ghềnh. Một trong những rủi ro lớn nhất là sự phụ thuộc quá lớn vào một vài thị trường nhất định, điển hình là sầu riêng gần như phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc. "Điều này tạo ra rủi ro rất lớn nếu thị trường có biến động", doanh nhân Ngô Tường Vy nhận định.
Bên cạnh đó, ngành chế biến sâu vẫn là một "điểm nghẽn", bởi Đắk Lắk còn thiếu các nhà máy chế biến hiện đại để đa dạng hóa sản phẩm từ nguyên liệu thô như sầu riêng, bơ, chanh dây (làm bánh kẹo, nước ép, kem...). Việc này không chỉ làm giảm giá trị gia tăng mà còn gây ra áp lực tiêu thụ lớn vào mùa vụ, nhất là đối với mặt hàng sầu riêng. Đặc biệt là khi sản lượng sầu riêng của Đắk Lắk ngày càng lớn, dự kiến năm 2025 khoảng 400.000 tấn, trong khi thị trường xuất khẩu chưa mở rộng; các sản phẩm bảo quản sầu riêng nhằm đáp ứng nhu cầu xuất khẩu vẫn còn yếu và thiếu.
Mặt khác, các vấn đề về quy trình canh tác chưa đồng bộ, tỷ lệ nông sản đạt chuẩn quốc tế (GlobalGAP, Organic) còn thấp và sự liên kết lỏng lẻo giữa "4 nhà" (nông dân – doanh nghiệp – nhà khoa học – nhà nước) cũng là những thách thức lớn trong bối cảnh hiện nay. Tình trạng vướng mắc trong việc cấp mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc cũng đang gây khó khăn cho việc mở rộng xuất khẩu chính ngạch…
Để giải quyết những thách thức trên và đưa nông sản Đắk Lắk phát triển bền vững và định vị được giá trị ở thị trường xuất khẩu, doanh nhân Ngô Tường Vy đề ra một loạt giải pháp mang tính chiến lược.
Trước hết, cần tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, tập trung vào sản xuất hàng hóa quy mô lớn, đồng bộ về chất lượng và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Đẩy mạnh chuyển đổi số được xem là chìa khóa, thông qua việc xây dựng cơ sở dữ liệu về vùng trồng, nhật ký canh tác điện tử và tối ưu hóa chuỗi logistics.
Giải pháp cốt lõi thứ hai là thắt chặt chuỗi liên kết tiêu thụ thông qua các hợp đồng bao tiêu dài hạn giữa doanh nghiệp và nông dân, đồng thời thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư vào lĩnh vực chế biến sâu. Tỉnh cũng cần đẩy nhanh việc cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói để đảm bảo truy xuất nguồn gốc, tạo "giấy thông hành" cho nông sản vào các thị trường lớn.
Doanh nhân Ngô Tường Vy cho rằng: Điều kiện tiên quyết là phải "chuyển đổi tư duy phát triển, nhìn nông nghiệp như một ngành hàng kinh tế tri thức dựa trên công nghệ, chuỗi giá trị và sự tử tế". Chỉ khi đó, khát vọng đưa nông sản Đắk Lắk vươn xa, trở thành niềm tự hào của nông nghiệp Việt Nam mới có thể trở thành hiện thực.
Để góp phần tháo gỡ nút thắt trong chuỗi giá trị nông sản, từ năm 2023, Tập đoàn Chánh Thu đã đầu tư xây dựng Nhà máy chế biến trái cây xuất khẩu Chánh Thu Đắk Lắk có công suất 70.000 tấn nguyên liệu/năm tại Đắk Lắk. Đây là một giải pháp kinh tế quan trọng, không chỉ góp phần nâng cao giá trị nông sản của Đắk Lắk mà đặc biệt còn có vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị và thương hiệu của nông sản Việt Nam khi xuất khẩu đi các quốc gia khác trên thế giới.
Doanh nhân Ngô Tường Vy cho biết, việc thay đổi tư duy, thay đổi mô hình và cách làm chuẩn quốc tế là một quyết định đúng đắn. Hướng đi này giúp Tập đoàn Chánh Thu khẳng định được mình trong ngành xuất khẩu trái cây tươi và đông lạnh sang những thị trường có uy tín hàng đầu trên thế giới như: Mỹ, Trung Quốc, châu Âu, Úc, Nhật Bản…
Đặc biệt đối với sản phẩm sầu riêng là sản phẩm chiến lược của Tập đoàn Chánh Thu trong thời gian qua đã bước đầu thực hiện thành công xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc bằng chính thương hiệu của mình.
Nội dung: Thuận Nguyễn
Trình bày: Đức Văn
