Phục dựng nghi lễ mừng thọ người M’nông ở buôn M’liêng, xã Đắk Liêng

Sáng 12/12, tại nhà văn hóa cộng đồng buôn M’liêng, xã Đắk Liêng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với UBND xã Đắk Liêng tổ chức phục dựng, tái hiện nghi lễ mừng thọ người M’nông.

Theo phong tục truyền thống của đồng bào M’nông, một đời người sẽ trải qua nhiều Lễ mừng sức khỏe (gọi là Lễ cúng sức khỏe lần 1, 2, 3...) không quy định độ tuổi mà theo số lần tổ chức.

Tuy nhiên, Lễ cúng sức khỏe lần thứ 7 là lễ quan trọng nhất, tương đương với Lễ mừng thọ lớn khi ông bà, cha mẹ đã tròn 70 tuổi.

Đông đảo người dân buôn làng về dự buổi lễ.

Đây là nghi lễ thiêng liêng nhằm bày tỏ lòng biết ơn vô bờ bến của con cháu đối với công ơn sinh thành, dưỡng dục. Đồng thời, qua nghi lễ, con cháu cầu chúc sức khỏe, bình an và mời Yang (Thần linh) cùng tổ tiên về phù hộ cho gia đình.

Biểu diễn cồng chiêng trong khuôn khổ nghi lễ mừng thọ của người M'nông.

Trước kia, theo tục lệ, buổi lễ mừng thọ cho cha mẹ thường do người con gái cả trong nhà đứng ra tổ chức. Tuy nhiên, ngày nay, để thể hiện lòng hiếu thảo, tất cả người con đều có thể cùng nhau tổ chức lễ mừng thọ cho cha mẹ mình. Buổi lễ thường được tổ chức sau khi đã kết thúc mùa nương, rẫy, khi mọi công việc đồng áng đã thu xếp ổn thỏa.

Thầy cúng rót nước vào ché rượu cần.

Lễ vật chuẩn bị cho nghi lễ gồm Rượu cần, bắt buộc phải có 3 hoặc 5 ché rượu Rlung (một loại ché rượu quý, ngon và có giá trị); vật hiến sinh là một con trâu, bò hoặc một con heo lớn chừng 70 kg trở lên; các món ăn truyền thống như xôi, thịt và các vật phẩm khác.

Lễ vật trong nghi lễ là một con heo.

Nghi lễ mừng thọ được tiến hành qua 3 nghi thức chính với sự tham gia của thầy cúng, gia đình và cộng đồng buôn làng: Nghi thức mời các thần (Yang) trong buôn làng về dự lễ mừng thọ; cúng Yang và tổ tiên và nghi thức mừng sức khỏe và tặng quà cho con, cháu trong gia đình.

Trước khi cúng mừng thọ, thầy cúng thực hiện nghi thức cúng cây đa cổ thụ ở nhà văn hóa cộng đồng buôn M'liêng.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Trọng Biết, Phó Chủ tịch UBND xã Đắk Liêng nhấn mạnh: “Việc phục dựng nghi lễ là hoạt động giúp địa phương bảo tồn các nghi lễ truyền thống. Đồng thời, đây là cơ hội quý báu để tạo điều kiện cho cộng đồng dân cư được tham gia và tiếp tục phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.”

Con cháu tặng vòng may mắn chúc sức khỏe, bình an cho ông bà trong Lễ mừng thọ.

Qua hoạt động này, địa phương mong muốn góp phần nâng cao nhận thức của thế hệ trẻ về giá trị văn hóa truyền thống; tạo môi trường kết nối, giao lưu và quảng bá hình ảnh văn hóa đặc sắc của các dân tộc tại xã Đắk Liêng nói riêng, tỉnh Đắk Lắk nói chung, thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu văn hóa.

Hoàng Tuyết