Hỏi - đáp một số quy định pháp luật liên quan đến Bộ luật Lao động năm 2019

(Tiếp theo kỳ trước)*

Hỏi: Hiện tôi đang mang thai 7 tháng, vì số lượng công việc nhiều nên công ty thường xuyên yêu cầu tôi tăng ca vào ban đêm để kịp tiến độ sản xuất. Tôi muốn hỏi trong trường hợp của tôi, việc công ty vẫn yêu cầu tôi tăng ca thì có trái quy định của pháp luật không? Để bảo vệ thai sản cho lao động nữ thì Bộ luật Lao động năm 2019 có những quy định như thế nào?

(Dương Thiên K.)

Trả lời: Để bảo vệ thai sản cho lao động nữ, Điều 137 Bộ luật Lao động năm 2019, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2021 quy định như sau:

“1. Người sử dụng lao động không được sử dụng người lao động làm việc ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa trong trường hợp sau đây:

a) Mang thai từ tháng thứ 07 hoặc từ tháng thứ 06 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo;

b) Đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp được người lao động đồng ý.

2. Lao động nữ làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc làm nghề, công việc có ảnh hưởng xấu tới chức năng sinh sản và nuôi con khi mang thai và có thông báo cho người sử dụng lao động biết thì được người sử dụng lao động chuyển sang làm công việc nhẹ hơn, an toàn hơn hoặc giảm bớt 01 giờ làm việc hằng ngày mà không bị cắt giảm tiền lương và quyền, lợi ích cho đến hết thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

3. Người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động hoặc bị cơ quan chuyên môn về đăng ký kinh doanh thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ra thông báo không có người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật.

Trường hợp hợp đồng lao động hết hạn trong thời gian lao động nữ mang thai hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì được ưu tiên giao kết hợp đồng lao động mới.

4. Lao động nữ trong thời gian hành kinh được nghỉ mỗi ngày 30 phút, trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động”.

Trong trường hợp của bạn, hiện nay bạn đã mang thai đến tháng thứ 7, theo quy định trên thì công ty không được yêu cầu bạn làm việc ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa. Vì vậy, việc công ty yêu cầu bạn tăng ca vào ban đêm là không đúng quy định, bạn hoàn toàn có quyền từ chối.

Hỏi: Hiện tôi đang mang thai 4 tháng và đang làm việc tại một công ty sản xuất phần mềm. Tuần trước tôi đi khám thai định kỳ thì bác sĩ bảo thai yếu, có dấu hiệu dọa sảy thai nên khuyên tôi nghỉ làm, vì nếu không nghỉ ngơi đầy đủ có thể dẫn đến sảy thai. Vậy, xin cho hỏi trong trường hợp này tôi có được tạm hoãn hợp đồng lao động để dưỡng thai hay không?

(Nguyễn Thị T.)

Trả lời: Nhằm bảo vệ sức khỏe cho người lao động nữ và sức khỏe của thai nhi, Bộ luật Lao động năm 2019 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2021 quy định về quyền đơn phương chấm dứt, tạm hoãn hợp đồng lao động của lao động nữ mang thai tại Điều 138 như sau:

“1. Lao động nữ mang thai nếu có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về việc tiếp tục làm việc sẽ ảnh hưởng xấu tới thai nhi thì có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động.

Trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động thì phải thông báo cho người sử dụng lao động kèm theo xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về việc tiếp tục làm việc sẽ ảnh hưởng xấu tới thai nhi.

2. Trường hợp tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, thời gian tạm hoãn do người lao động thỏa thuận với người sử dụng lao động nhưng tối thiểu phải bằng thời gian do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền chỉ định tạm nghỉ. Trường hợp không có chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về thời gian tạm nghỉ thì hai bên thỏa thuận về thời gian tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động”.

Dựa vào quy định trên, bạn hoàn toàn có thể tạm hoãn hợp đồng lao động để chăm sóc thai nhi tốt hơn. Lưu ý là bạn phải có xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh ghi rõ nội dung nếu tiếp tục làm việc có thể ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Về thời hạn tạm hoãn hợp đồng, bạn và công ty có thể thỏa thuận với nhau nhưng tối thiểu phải bằng thời gian do cơ sở khám, chữa bệnh chỉ định. Trường hợp không có chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về thời gian tạm nghỉ thì hai bên thỏa thuận về thời gian tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động.

(Còn nữa)

Văn Thị Phương Linh (Sở Tư pháp)

(*) Xem từ số báo ra ngày 14-6-2020